Năn bộp

Trước đây năn bộp hay cây năn có từ lâu ở vùng đất trũng phèn, được xem là loại cỏ dại phát triển tự nhiên và chỉ được coi là món ăn dân dã. Tuy nhiên, trong nhiều năm trở lại đây, rau năn được coi là rau đặc sản, được người tiêu dùng ưa chuộng nên được người dân trồng. 

Rau năn có vị ngọt thanh dùng để làm rau ăn sống, trộn gỏi, xào, nấu canh, nhúng lẩu, làm dưa v.v. Loại cây này nhẹ công chăm sóc và chi phí đầu tư thấp nên lợi nhuận thu về khá.     

Đơn giản nhất là món rau năn ăn như một loại rau sống, chấm với nước trong nồi thịt kho, cá kho, hay mắm kho. Dân dã mà xôm tụ hơn nữa là thì là rau năn ăn sống với cá rô đồng rán giòn, cá lóc nướng trui hoặc cá trê nướng dầm nước mắm gừng.

Tại Ngã Năm, Sóc Trăng, món năn bộp trộn thịt gà luộc làm gỏi (nộm), đi kèm chút rau răm và rau húng quế, là tuyệt chiêu ẩm thực khoái khẩu của nhiều người.

Dưa chua năn cũng là món ăn được người dân miền Tây Nam Bộ ưa thích. Dưa năn có thể làm dạng muối xổi, trộn dấm đường tỏi ớt và chút muối ăn sau đó để khoảng 30 phút là dùng được. 

Từ một loài cỏ dại, giờ đây năn bộp đã trở thành loại rau đặc sản được nhiều người tìm mua với giá lên tới 120.000 đồng/kg  

Bồn bồn 

Bồn bồn (cây cỏ nến) vốn là loại cây mọc hoang sống ở vùng đất ngập nước trong ao hồ hoặc mé sông. Cây phát triển quanh năm nhưng tốt nhất là vào mùa mưa. Món ăn làm từ bồn bồn được rất nhiều người ưa chuộng và xem là đặc sản của miền Tây.

Xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước là vùng trồng bồn bồn lớn của tỉnh Cà Mau. Do quá trình canh tác lúa, tôm không đạt hiệu quả cao nên người dân đã chuyển đổi sản xuất sang trồng cây bồn bồn. Cây thích nghi tốt với nước ngọt và có khả năng chịu phèn mặn, không tốn nhiều công chăm bón, lại là loại rau sạch cho năng suất cao.

Bồn bồn được nhổ bằng tay hoặc dùng dao nhọn cắt sát gốc. Cây khi nhổ lên được cắt hết rễ và chặt bỏ phần lá dài, giữ lại đoạn thân phần sát gốc, sau đó được sơ chế để loại bỏ hết phần bẹ già, giữ lại lõi non. Bồn bồn có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như làm dưa, làm gỏi, xào với tép hoặc nấu canh, nhúng lẩu cũng rất ngon miệng.

Cỏ xước

Cỏ xước thường mọc ở bãi bồi, bờ sông một cách tự nhiên, không cần phân thuốc hay công người chăm sóc. Thân cỏ xốp, có vị nhẫn đắng nhẹ và thơm mùi đặc trưng, nên rất hay được người miền Tây đem nấu kết hợp với các loài đánh bắt ngoài tự nhiên như cá trê vàng, ngoài ra còn có thể nấu với cua đồng, tép đồng.

Cỏ xước thường mọc ở bãi bồi, bờ sông một cách tự nhiên, không cần phân thuốc hay công người chăm sóc.

Loại cỏ mọc dại này được người miền Tây mang về chế biến, cỏ xước nay đã có mặt trong nhiều món nhậu như lẩu cá trê, lẩu mắm,... hoặc các món ăn trong gia đình như xào với cua đồng, tép đồng.

Tên tuổi đúng của cỏ xước này là cỏ xước nước (Centrostachys aquatica). Nó cũng thuộc họ dền như hai loài cỏ xước trên cạn. Nhưng nó là cỏ thuỷ sinh sống nổi. Mọc nhiều ở các ao hồ ruộng đầm và đất ẩm ven nguồn nước. Nhiều tài liệu nói nguồn nó tận bên châu Phi nhiệt đới. Có lẽ cỏ xước nước được phát hiện ở đấy trước tiên. Nói cỏ xước nước là vị thuốc theo đông y là nói lấy được kiểu cố bán hàng của dân sản xuất thực phẩm chức năng suốt ngày ra rả trên tivi. Cỏ xước nước chưa được nghiên cứu về tác dụng trị bệnh.

Thu Trang (tổng hợp)