Mùa thu là mùa của cốm bởi đã từ lâu người ta cho rằng, vào khoảng thời gian này trong năm, hạt lúa đã nhận được đủ dưỡng chất, “ẵm” đủ heo may, để không còn là dạng lúa non “búng ra sữa” mà cũng chưa đến độ chín già. Lúc này, hạt lúa căng mẩy vừa đến độ để cho những hạt cốm non thơm lừng và hấp dẫn nhất.

Nói đến thức quà đặc biệt này, nhà văn Thạch Lam từng nhận xét trong cuốn “Hà Nội băm sáu phố phường”: “Cốm không phải là thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc”.

Cốm thơm đến nỗi chỉ cần ăn không thôi cũng đã ngon lắm, nhấm nháp miếng cốm trong miệng, vị ngọt thanh lan tỏa trong cổ họng cùng thoảng vị hơi sữa. Nhưng nếu ăn mãi cốm không cũng chán, người ta đã chế biến ra nhiều món ngon khác nhau từ cốm để có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị dịu dàng, thanh tao của trời thu.

1. Chuối, hồng chấm cốm

Chuối, hồng là những loại quả cực kỳ hợp để ăn cùng cốm. Chuối để ăn cùng cốm phải là chuối trứng cuốc (chuối đã chín kĩ, vỏ đã lốm đốm thâm), hồng phải là hồng đỏ loại đã chín mềm. Khi ăn, bạn bóc vỏ và chấm đẫm cốm rồi đưa vào miệng, sẽ vô cùng ngon đấy! 

2. Cốm xào

Nguyên liệu:

- 200gr cốm tươi (hoặc khô)

- 80-100gr đường cát trắng (hoặc tuỳ khẩu vị)

- 2 thìa nhỏ dừa bào hoặc cơm dừa và lá nếp hoặc lá sen nếu có

Cách làm:

Bước 1: Đường hoà với 1 thìa canh nước lọc và đun đến khi sôi và sánh (hạn chế khuấy sẽ bị lại đường) khi đường đã sôi và sánh cho cốm vào (làm cách này thì hạt cốm sẽ giữ được và không bị nát mà cốm vẫn mềm dẻo).

Bước 2: Nếu có nồi đất thì xào cốm bằng nồi đất cốm sẽ ngon và thơm hơn, còn không ta xào bằng chảo thường và dùng đũa hoặc thìa tre, gỗ đảo nhẹ nhàng thật đều cho cốm hoà quyện vào sốt đường bóng đẹp.

Bước 3: Tiếp theo, trình bày cốm ra đĩa có lót lá sen hoặc lá nếp vì cốm hợp với mùi lá sen hoặc lá nếp.

Lưu ý: Đối với cốm xào chúng ta không cho vani hay dầu chuối, bởi cốm cần được giữ nguyên mùi thơm đặc trưng).

3. Chè cốm lá dứa

Nguyên liệu:

200 gram cốm dẹp, 100 gram đường phèn, lá dứa, dừa bào sợi, bột năng hoặc bột sắn, 1 lít nước.

Cách làm:

Bước 1: Lá dứa bạn rửa thật sạch sau đó cắt khúc ngắn, cho vào máy xay sinh tố và xay thật nhuyễn, đổ ra lọc lấy nước cốt.

Bước 2: Cốm bạn nhặt bỏ những hạt xấu, rửa sơ qua cho sạch.

Bước 3: Cho nước vào nồi cùng với đường phèn, tiếp theo bạn bật bếp nấu cho đường tan hết thì cho nước cốt lá dứa vào nấu cho sôi lên.

Bước 4: Hòa tan bột năng với một chút nước sau đó chế từ từ vào nồi chè, vừa chế vừa khuấy đều để chè không bị vón cục, khi thấy chè đã có độ sánh đặc như ý là được. Đợi chè sôi lên là tắt bếp, sau đó bạn cho cốm vào khuấy đều rồi múc ra bát để cho nguội, khi ăn bạn rắc thêm dừa bào sợi lên trên và thưởng thức.

4. Chả cốm

Nguyên liệu: 

1/2 bát con cốm dẹp, 1 bát thịt xay nhuyễn, 1 quả trứng gà, 1 củ hành khô, 1 thìa cà phê đường, 1 xíu muối, nước mắm, 1 xíu tiêu trắng, bột nêm, dầu ăn.

Cách làm:

Bước 1: Cốm bạn nhặt sạch những hạt hỏng sau đó rửa lại cho sạch sẽ, để cho ráo nước, hành khô bóc vỏ rửa sạch băm nhuyễn.

Bước 2: Cho thịt băm vào tô cùng với các gia vị đã chuẩn bị ở trên sau đó đập trứng gà vào, thêm cốm và trộn đều nguyên liệu.

Bước 3: Lấy từng ít thịt vừa trộn rồi nặn thành từng viên tròn, ấn dẹt đặt vào đĩa sau đó đem hấp khoảng 5 - 7 phút cho chả chín.

Bước 4: Bạn đặt chảo lên bếp cùng với vài thìa dầu ăn, khi dầu nóng bạn gắp chả cho vào chiên tới khi 2 mặt miếng chả chín vàng là được, gắp ra để trên đĩa có lót giấy thấm dầu là hoàn thành.

5. Cá chiên cốm

6. Gà tẩm cốm chiên

Nguyên liệu:

- Thịt gà: 04 lạng

- Trứng gà: 01 quả

- Bột chiên xù, cốm trộn đều

- Bột chiên giòn

Thời gian thực hiện: 20 phút

Cách làm:

 

- Thịt gà rửa sạch để ráo, cắt thành những phần nhỏ. Rắc bột chiên giòn sao cho bột bám đều quanh miếng thịt gà. Nhúng từng miếng thịt vào bát trứng gà đã đánh bông. Sau đó lăn qua bột chiên xù và cốm sao cho cốm bám đều miếng thịt.

- Cho vào chảo dầu nóng chiên vàng, lửa nhỏ đến khi gà vàng đều, các hạt cốm nở như bỏng thì vớt ra để trên giấy thấm dầu.

- Xếp gà ra đĩa, khi ăn chấm với tương ớt hoặc tương cà đều rất ngon. Hạt cốm bao quanh ở như bỏng giòn tan cùng vị đậm đà, béo của thịt gà thật hấp dẫn cả trẻ nhỏ và người lớn.

Liêm Trinh (Tổng hợp)

Ảnh: Sưu tầm