Mấy ngày gần đây dư luận bàn luận nhiều về "Tour du lịch Formosa" do Liên hiệp Khoa học Phát triển bền vững (SDTe) đưa ra. Đây là tour du lịch có 4 điểm tham quan tại 4 tỉnh miền Trung gồm: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. Đây cũng là 4 địa phương gán chịu thảm họa nước thải của Formosa.

Trong tour du lịch này, điểm đến ở Hà Tĩnh là khu du lịch cá - thép. Vị trí tại Đèo Con (Khu Công nghiệp Vũng Áng, Hà Tĩnh) với ý tưởng mối tình chàng thép và nàng cá. Du khách được đua mô tô cá thép, cà phê cá thép, một đêm ngủ trong bụng cá thép (khách sạn cá thép), bảo tàng nghệ thuật cá thép.

Điểm dừng chân thứ hai là huyền loại loài cá gỗ. Ý tưởng về nơi nàng cá Gỗ sinh ra ở biển Hải Trạch (Quảng Bình). Khách hàng được tìm hiểu tổ tiên, nguồn gốc, huyền thoại loài cá Gỗ (ông của nàng cá) được ăn thử bữa cơm làng chài với cá Gỗ, tham quan chế tác điêu khắc cá Gỗ.

Còn điểm dừng chân thứ ba dự kiến đặt tại Triệu An (Quảng Trị) có tên là khu du lịch "Thép đã tôi thế đấy...". Trong đó, tái hiện cảnh cá - thép vượt cổng Vũ Môn, đây là nơi sẽ kết nối 3 công viên chuyên đề độc đáo mang tên: Cá - cát; cá - gió và cá - nắng...

Điểm nhấn cuối cùng là khu du lịch cá - rồng: Nơi cá -thép tái sinh và hóa rồng tại điểm bãi biển Lăng Cô, Huế. Quá trình hóa thân của cá -thép, thoát xác thành rồng, tham quan tượng đài cá thép hóa rồng...

Nhiều ý kiến trái chiều

Trả lời phỏng vấn tờ Thanh Tra,TS Nguyễn Quốc Hưng (nguyên Phó Tổng cục Trưởng Tổng cục Du lịch) đề nghị các nhà khoa học và địa phương cần nghiên cứu để làm sao tour du lịch thiết thực hơn, gắn với lịch sử và phát triển. Ở đây, nguồn lực về tài chính đang khó khăn, cần nghiên cứu thêm về nguồn lực thiên nhiên để sản phẩm du lịch đi vào thực tiễn.

Giải pháp nữa là sự đồng hành, vào cuộc của các cơ quan báo chí, truyền thông để quảng bá, xúc tiến sản phẩm du lịch. Đặc biệt là phải liên kết giữa các cơ quan từ Trung ương với địa phương (4 tỉnh miền Trung) và doanh nghiệp cùng các cơ quan truyền thông… làm sao để tiềm năng của du lịch miền Trung không còn là tiềm năng mà là sự thật. Cần có chương trình, kế hoạch cụ thể để đưa du lịch miền Trung chuyển dịch và phát triển.

Còn Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Trị Nguyễn Hữu Thắng cho rằng, dự án "rất đáng hoan nghênh" vì đó "sẽ là động lực để cùng với người dân miền Trung sáng tạo, thích nghi với cuộc sống, giải quyết khó khăn đối với du lịch miền Trung trong suốt những tháng qua".

Trả lời Dân Trí, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nêu quan điểm: "Đưa dự án này ra là rất không phù hợp, thậm chí sẽ bị dư luận ném đá rất nhiều bởi nó đồng nghĩa với việc chúng ta thừa nhận việc vi phạm của Formosa là chuyện đã rồi, chấp nhận và đưa ra giải pháp cứu dân. Nhưng ai sẽ đến tham quan, tắm biển chỉ bằng 1 dự án này. Trong khi đó Formosa không chỉ thải ra biển chất độc ra biển, họ đã chôn lấp chất thải ở nhiều nơi. Khi chưa hoạt động đã vậy, còn nếu hoạt động thì việc khí thải sẽ ra sao, có độc hay không? Chúng ta phải bắt buộc họ tuân thủ pháp luật".

Chủ nhân ý tưởng nói gì?

Trả lời phỏng vấn báo điên tử Trí Thức Trẻ,  TS.KTS. Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển dulịch bền vững, chủ nhân của ý tưởng "Tour du lịch Formosa" cho rằng: "Để góp phần tháo gỡ khó khăn trên của 4 tỉnh miền Trung, chúng tôi với tập hợp liên ngành các nhà khoa học tâm huyết đã cùng nhau nghiên cứu và đề xuất "Tour du lịch Formosa" - Huyền thoại cá thép hoá rồng.

Đây là một hướng đi hoàn toàn mới cho việc khai thác tài nguyên biển tại 4 tỉnh miền Trung trong thời gian tới một cách thông minh hơn, sáng tạo hơn, hiệu quả và bền vững hơn so với các phương thức khai thác tài nguyên biển từng có trước đây".

Trả lời câu hỏi của phóng viên Trí Thức Trẻ, hiện nay, đang có nhiều ý kiến khác nhau về đề xuất mới này, có nhiều người ủng hộ nhưng có người lại cho rằng, đây không phải là giải pháp cứu miền Trung mà chỉ là tư duy nông nổi,"kinh doanh trên nỗi đau" của người dân miền Trung, bà nghĩ sao về điều này?

Bà Hạnh cho rằng, nói về "kinh doanh nỗi đau" hay " du lịch thảm hoạ" thì trên thế giới cũng đã làm rất nhiều.

Loại hình này mang lại trải nghiệm đặc biệt cho du khách, khi đến tận nơi từng xảy ra thảm họa để giúp đỡ người dân địa phương khắc phục khó khăn, hay đơn thuần là lời chia sẻ với những niềm đau, mất mát. Những nơi có bão lũ, động đất, núi lửa hay sóng thần… đều là những điểm du lịch hấp dẫn đối với thị trường khách du lịch mạo hiểm và du lịch trách nhiệm. Sự gia tăng của khách du lịch tại các khu vực này đã góp phần đánh thức và vực dậy các ngành kinh tế tại khu vực bị thiên tai, thảm hoạ.

Anh Minh (Tổng hợp)