Chúng tôi đến căn nhà nhỏ, tối tăm của cụ bà Nguyễn Thị Cần ở thôn Hữu Bằng, xã Ngọc Xá, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh vào lúc chập tối.

Để đến được nhà bà Cần, phải đi qua con đường đất, bụi tung mù mịt ở giữa cánh đồng. Năm nay đã hơn 70 tuổi mà hàng ngày bà Cần vẫn phải đi nhặt phế liệu ven đường về nuôi con tâm thần.

Ngôi nhà cấp 4 của bà Cần nằm sâu trong ngõ, mái lợp đã lâu với những viên ngói lành xen lẫn viên nứt vỡ càng làm cho ngôi nhà trở nên sơ sài, cũ nát hơn. Từ ngoài cổng ngôi nhà đã thấy những chai lọ lổn nhổn, bao tải, thùng các tông… khắp nơi, tất cả những đồ có thể bán đồng nát đều được bà Cần chất đầy ở sân.

Bà Cần đang phân loại ve chai để đi bán.

Khi chúng tôi đến, bà Cần vẫn chưa về. Căn nhà không có tài sản gì đáng giá. Một lúc sau, bà Cần trở về với dáng đi tập tễnh, đôi chân đen kịt vì nứt nẻ khiến ai nhìn vào cũng không khỏi xót lòng.

Ve chai nhặt được cũng chỉ đủ bà rau cháo qua ngày.

Ở cái tuổi gần đất xa trời, cơ thể bị đủ loại bệnh tật hành hạ nhưng bà vẫn “thân cò” nhặt nhạnh từng vỏ chai đem bán. Cuộc đời của bà là những tháng ngày vất vả, vừa lo toan miếng cơm manh áo vừa chăm chút từng bữa ăn, giấc ngủ cho người con bệnh tật.

Ngôi nhà bà nhốt con trai điên dại của mình.

Đôi bàn tay nhăn nheo, quờ quạng xếp từng lon bia, vỏ nhựa, tờ báo cũ… vào chiếc bao bố đã cũ nát, bà kể lại những bước thăng trầm của đời mình.

Cũng như bao cô gái thôn quê khác, bà sớm lấy chồng và mơ ước có một tổ ấm đủ đầy. Niềm hạnh phúc nhất của hai vợ chồng là khi lần lượt chứng kiến những đứa con ra đời. Tuy cuộc sống nghèo khó nhưng vợ chồng bà luôn cố gắng để chăm sóc các con.

Dù cái đói, cái nghèo bủa vây nhưng chẳng bao giờ bà than vãn. Bà có 2 con trai và 3 con gái, nhưng sau một lần điện giật, đứa con trai đầu trở nên ngây dại. Đứa con trai thứ hai không những không hỗ trợ được cho bà rồi vướng vòng lao lý phải đi tù.

Đến giờ bà mở cửa cho con ăn.

Từ đó, bà cùng chồng phải làm lụng vất vả để nuôi con. Khi nông nhàn, ai thuê gì thì bà làm nấy, cuộc sống khó khăn nhưng chưa bao giờ bà kêu than.

Tai họa liên tiếp

Cuộc sống cứ thế trôi đi cho đến khi cậu con trai thứ hai của bà phạm tội phải vào tù, các con gái đi lấy chồng ở xa, không có điều kiện thường xuyên về thăm.

Những tưởng tai ương chỉ dừng lại ở đó nhưng số phận lại trớ trêu. Năm 2006, chồng bà bị tai nạn giao thông bỏ bà lại bà với người con khờ dại.

Mỗi lần lên cơn, con trai bà bỏ nhà đi vài ngày, thậm chí có lúc người con kêu những câu vô nghĩa. Nhìn đứa con mình mang nặng đẻ đau nửa tỉnh nửa mê, trái tim bà thêm quặn thắt

“Nhà có hai mẹ con tự trông nhau, tôi già yếu không giữ được nó, có những lúc nó chạy được ra ngoài là bỏ đi mấy hôm không tìm được. Nhiều khi người làng đi gặp biết con mình thì họ dắt về cho”, bà Cần chua chát nói.

Bà Cần và đứa con khờ dại.

Thậm chí, có lúc con bà lên cơn tâm thần còn đi đốt nhà và đồ đạc của hàng xóm. “Nhìn nhà người ta được quây quần bên con cháu mà tôi chạnh lòng, dù như vậy nhưng tôi vẫn cố gắng nuôi con cho đến khi không thể tiếp tục được nữa”, bà nói.

Vài chục ngàn đồng kiếm được từ gánh ve chai chỉ có thể lo cho 2 mẹ con rau cháo qua ngày. Hàng ngày công việc chăm sóc, tắm giặt cho con đã lấy đi của bà Cần không biết bao nhiêu sức lực.

Vì tuổi cao sức yếu cộng với sự thiếu thốn trăm bề nên nhiều năm nay, bà Cần mang trên mình nhiều căn bệnh tuổi già khó chữa. Bà than vãn: “Một tháng 30 ngày, thì 29 ngày tôi cố gắng đi khắp các con đường để nhặt nhạnh đồ đạc về bán lấy tiền mua gạo cho con ăn. Vất vả lắm nhưng vẫn phải cố”.

Chiếc xe cũ kỹ mà hàng ngày bà Cần đi chở ve chai.

Những khi bà Cần đi làm, người con ngây dại của bà được nhốt ở trong căn bếp nhỏ để không chạy ra đường. Đến tối, khi bà trở về mới lo cơm nước, tắm giặt cho con.

Người con gần 40 tuổi của bà gầy còm chỉ có da bọc xương, miệng ú ớ không ra tiếng, cũng không biết phân biệt người quen người lạ. Bà Cần đau xót nói: “Con tôi không biết gì, thay quần áo, tắm rửa, đi vệ sinh cũng một tay tôi lo hết”.

Khi chúng tôi hỏi một ngày thu được bao nhiêu tiền từ việc đi nhặt ve chai, bà Cần buồn rầu nói: “Chỉ đủ ăn thôi đã rất khó khăn, chứ đừng nói đến tiến thuốc thang chữa bệnh. Hàng xóm xung quanh, ai cũng thương tôi nhưng cảnh nghèo cũng chỉ thỉnh thoảng giúp được cho cụ nắm gạo, mớ rau. Tôi cũng già rồi, làm không được bao nhiêu nhưng mà tôi còn sống còn đỡ, chứ tôi đi rồi không biết đứa con tôi phải làm sao!”.

Trong một lần đi nhặt ve chai bà Cần bị chó cắn.

Căn nhà cũ nát xập xệ, nặng mùi xú uế mang đến cho người ta cảm giác âm u, lạnh lẽo. Những mảng vôi bong tróc vương vãi khắp nền nhà. Nhìn cảnh ấy, bà con lối xóm chạnh lòng thương cho đứa con ngây dại, luôn miệng cười nói mà không nhận biết được ai, lại thương hơn cho bà Cần suốt ngày còng lưng với mớ đồng nát.

Một người hàng xóm tốt bụng thường xuyên ghé thăm nhà bà Cần cho biết: “Ở quê nhiều người khổ không ai giúp được nhiều nên tôi cũng chỉ có mớ rau, lạng thịt thì mang qua cho bà, nhiều lúc có thóc thì đi xát cho bà mấy chục cân gạo để ăn. Nhìn bà cả ngày đi nhặt ve chai mà vẫn không đủ tiền ăn tôi thương bà lắm nhưng biết làm sao được”.

Đống thóc mà cần đang chuẩn bị mang đi xát gạo để ăn.

Cái tuổi xế chiều đang từng ngày ăn mòn sức khỏe của bà nhưng bà vẫn phải  lao động miệt mài để kiếm tiền mua gạo nuôi con. Gánh nặng đèo bòng luôn quấn lấy người phụ nữ bất hạnh không may có người con bệnh tật. Tưởng chừng như cuộc sống bế tắc không lối thoát, nhưng bà Cần vẫn không bao giờ chịu đầu hàng số phận và cần mẫn kiếm tiền từ những gánh ve chai còm cõi. 

Trang Lê