Thời của phim độc lập (1): Khi phim độc lập thắng thế

LÊ PHAN 2015-03-05 14:00

- Vài năm trở lại đây, phim độc lập trỗi dậy mạnh mẽ và ngày càng chứng tỏ vị thế của nó tại Hollywood và cả Việt Nam.

Tin liên quan

Tách biệt khỏi dòng phim thương mại, hướng đến thiểu số khán giả yêu điện ảnh, kinh phí đầu tư thấp và không chịu sự chi phối của các “ông trùm” sản xuất, là những gì có thể hình dung về một bộ phim độc lập.

Khán giả “ngán” bom tấn Hollywood?

Tại thị trường điện ảnh của các nước đang phát triển, nhất là Bắc Mỹ, luôn tồn tại song song hai dòng phim được phân chia rạch ròi hẳn hoi: phim sản xuất với mục đích thương mại, giải trí và phim độc lập. Cả hai dòng phim này, một hướng đến các đối tượng phổ thông, một dành cho những người yêu điện ảnh. (Nước Mỹ có riêng LHP Sudance dành cho những bộ phim kinh phí thấp và không do hệ thống của Hollywood sản xuất). Điều đặc biệt là, dù ở dòng phim nào, nhà làm phim cũng dự trù một khoản phí nhất định bảo đảm thu hồi vốn, không giống ở nước ta, sản xuất phim độc lập thì nỗi lo trước mắt là làm phim rồi không biết chiếu ở đâu, khoan bàn đến chuyện thu hồi kinh phí sản xuất. Dù con số, đôi khi chỉ vài trăm triệu tiền Việt.

Thế nhưng, chưa bao giờ như năm 2014, Hollywood chứng kiến sự thất bại thảm hại của hàng loạt bom tấn. Theo thống kê và phân loại của nhiều trang phê bình trên thế giới, ít nhất 10 “bom tấn” đã trở thành “bom xịt”. Có thể liệt kê một vài “ông lớn” khiến người xem lắc đầu ngán ngẩm: Transcendence, The Amazing Spider-Man 2, The Expendables 3, Sin City: A Dame to Kill For, Transformers: Age of Extinction,… Nội dung sơ sài, kịch bản thiếu đột phá, diễn viên diễn xuất nhợt nhạt, phong cách cũ kỹ… là những lý do khiến những "bom tấn" ngốn hàng trăm triệu USD này thất thu dù quy tụ cả “biệt đội” sao xuất hiện.

Ngược lại, phim độc lập có những cú vượt ngoạn mục. Chỉ xét riêng 8 bộ phim được đề cử “Phim xuất sắc nhất” Oscar 2015, thì đã có 7/8 phim xếp vào dòng này, trong đó 6 phim có kinh phí không vượt quá 20 triệu USD. Cụ thể, "Whiplash" kinh phí sản xuất 3,3 triệu USD, thu về 13,2 triệu trên toàn cầu; "Boyhood": kinh phí 4 triệu thu về 44,5 triệu; "The Imitation Game": kinh phí14 triệu thu về 180,5 triệu; "The Theory of Everything": kinh phí 15 triệu thu về 110,2 triệu; "Birdman": kinh phí 16,5 triệu thu về 86,5 triệu; "Selma": kinh phí 20 triệu thu về 56,3 triệu USD. "The Grand Budapest Hotel" có kinh phí 30 triệu và thu về 174,6 triệu. Đưa số phim độc lập đạt doanh thu trên 100 triệu USD là 3/7 trong năm 2014! Một con số hết sức ấn tượng và là mơ ước của bất kỳ nhà làm phim độc lập nào. Tất nhiên, thành công vang dội như "Good Will Hunting" (1997) của đạo diễn - biên kịch - họa sĩ - nhiếp ảnh - nhà văn Mỹ Gus Van Sant thì quả thật là một cú sốc. (Bộ phim này có kinh phí sản xuất vỏn vẹn 10 triệu USD, thu về gần 225 triệu USD!)

The Imitation Game, The Theory of Everything – hai phim có kinh phí khoảng 15 triệu USD nhưng doanh thu vượt 100 triệu USD.

Ở các quốc gia như Iran, Pháp, Ba Lan... hay những nước Đông Nam Á như Campuchia, Philipines… phim độc lập được đánh giá cao và ngày càng khẳng định được vị thế. Kinh phí thấp, điều kiện thiếu thốn hoặc kiểm duyệt chặt chẽ về nội dung chỉ là những bước củng cố vững chắc để những bộ phim này thăng hoa. Chiến thắng của "A Separation" (2011), "Amour" (2012), "Ida" (2014)... dành cho phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại Oscar là minh chứng cho sự thành công rực rỡ này.

Làn gió tươi mới của điện ảnh Việt

2014 cũng là năm thành công của khá nhiều phim độc lập Việt Nam. "Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng" (Nguyễn Thị Thắm) – một bộ phim tài liệu với câu chuyện xúc động, đề cập đến vấn đề đang được dư luận không chỉ trong nước mà còn trên cả thế giới quan tâm, một cách giản dị, chân phương đã lần lượt truyền miệng từ khán giả này đến khán giả khác, tạo thành một hiện tượng chưa từng có, đối với phim tài liệu, phim độc lập nói riêng và điện ảnh Việt hiện đại nói chung. Với kinh phí dựng chưa đến vài trăm triệu, sau khi kết thúc đợt phát hành đầu tiên do Blue Production tổ chức, theo ước tính đã có hơn 15.000 khán giả đến rạp, ở cả hai thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, trong đó có 80% khán giả xem phim thuộc cộng đồng LGBT. Cơn sốt này tiếp tục được CGV Art House nắm bắt.Theo thống kê từ phía nhà phát hành, 96% số ghế trong các suất chiếu luôn đông nghẹt người xem. Ước tính, cả hai đợt công chiếu, số vé bán ra là khoảng 30.000 vé!

"Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng" – hiện tượng của phim độc lập Việt 2014.

Hai bộ phim độc lập khác được đầu tư có nghề hơn là "Đập cánh giữa không trung" của đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp và "Cha, con và…" của đạo diễn Phan Đăng Di. "Đập cánh giữa không trung" đi sâu vào trạng thái chơi vơi của những người trẻ, cụ thể là Huyền, Hoàng và Linh khi sống tách mình ra khỏi xã hội, quẫy đạp trong những bi kịch không lối thoát của bản thân họ. Trong khi phim của Phan Đăng Di vẫn chưa được trình chiếu trong nước. Tương tự như phim "Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng", "Đập cánh giữa không trung" cũng được trình chiếu và gây sốt trên khắp các diễn đàn, dẫu con số không ấn tượng như bộ phim của Thắm. Ngoài 3 bộ phim có tiếng vang rộng khắp này, còn có thể kể đến "Nước" của Nguyễn Võ Nghiêm Minh, "Dịu dàng" của Lê Văn Kiệt. Song, do chưa trình chiếu nên chưa biết chất lượng của 2 phim này như thế nào.

Điểm chung nhất của các bộ phim độc lập này là đều được vinh dự góp mặt trong nhiều liên hoan phim có tiếng trên thế giới và nhận được những giải thưởng khích lệ nhất định, dù chỉ là giải bên lề. Nó cho thấy sự xả thân của những nhà làm phim trẻ, dũng cảm xắn tay vào địa hạt họ trót yêu và đeo đuổi. Nên, sự công nhận, dù bất cứ khía cạnh nào cũng vô cùng đáng quý. Bởi, tương lai điện ảnh Việt, trông chờ và rất cần tiếng nói tươi mới từ những bộ phim như vậy, chứ không đơn thuần là những cuốn phim thị trường, giải trí hay những cuốn phim Nhà nước ngốn hàng chục tỉ đồng mà nội dung, hoặc rất cũ, hoặc rời rạc, đứt mạch và sượng ngắt.

LÊ PHAN (Còn tiếp)
(Theo Congluan.vn)

Liệu phim độc lập có phải xu yếu tất thế của điện ảnh? Mời độc giả đón đọc những phân tích và nhận định trong kỳ 2 của bài viết.

Nhanh tay nhận ngay quà tặng 300k!

Gói quà 300k dành riêng cho bạn khi đăng ký tích điểm MyPoint. Tích điểm cho mọi hoạt động nạp thẻ, mua sắm và nhận tin về đọc báo tích điểm sớm nhất