Hàng năm, cứ vào những ngày cận Tết Nguyên Đán, nhiều gia đình lại đi tảo mộ, sửa sang lại bát hương, nhổ bớt cỏ dại, tu bổ lại mộ phần của những người quá cố. Đây vốn là một tập tục đẹp của người Việt vào những ngày cuối năm, hàm ý mong muốn mời ông bà, tổ tiên về ăn Tết cùng gia đình.

Có mặt tại nghĩa trang Văn Điển và  nghĩa trang Mai Dịch (Hà Nội) vào những ngày 28, 29 tháng Chạp, có đến hàng chục gia đình tìm đến để sửa sửa sang lại mộ phần của người thân đã khuất. Hoa quả, bánh kẹo, giò chả thậm chí là bánh chưng, cành đào được người nhà mang đến để thắp hương trước mộ phần người quá cố. 

Các gia đình tại Hà Nội đã đi tảo mộ ông bà từ ngày 26, 27 tháng Chạp.

Năm nay là năm đầu tiên chị Phúc đi tảo mộ cùng gia đình nhà chồng. Từ 5h sáng, chị Phúc đã tất tả đi chợ để chuẩn bị các lễ vật cần có như vàng mã, hương, hoa cúc, cây trái, rượu lạt.

"Tôi được giao nhiệm vụ chuẩn bị đồ lễ để đi tạo mộ. Năm nay, gia đình nhà chồng tôi đi tảo mộ sớm hơn mọi năm vì có chú út chuẩn bị đi du học ở nước ngoài, đưa các cụ về nhà ăn Tết sớm để cả đại gia đình đón Tết đầy đủ, các cụ cũng biết là con cái chuẩn bị đi xa để phù hộ" - chị Phúc cho biết.

Sau khi quét tước, dọn dẹp, sửa sang phần mộ, con cháu sẽ bày lễ để mời tổ tiên về nhà ăn Tết.

Khi đến nghĩa trang Mai Dịch, chị Phúc cùng các chị em khác nhổ bớt cỏ, đổ nước trong bình hoa cũ đi, dùng rượu để lau sạch thành mộ.

"Ngày Tết, trong nhà ai cũng trang hoàng đẹp đẽ, lau dọn cho mới mẻ. Các cụ cũng vậy, mộ phần sang năm mới cũng phải được sửa sang cho mới, thay bát hương mới, cắm thêm hoa tươi, thắp nhang cho ấm cúng" - chị Phúc cho hay.

Bà Mai (Đống Đa) cùng các con cháu đi tảo mộ tại nghĩa trang Mai Dịch chia sẻ: "Hàng năm, cứ đến ngày 29 tháng Chạp là các gia đình con cháu lại cùng nhau đi tảo mộ ông bà. Ngoài bánh kẹo, rượu trắng thì còn có ít hoa tươi, vàng mã.

Sau khi dọn dẹp, phát quang cỏ, quét tước sạch sẽ thì thắp nhang cho các cụ, cháy xong tuần hương thì hóa vàng và mời các cụ cùng về ăn Tết". 

Bà Mai vừa rót rượu cúng vừa kể: "Chú ruột tôi là trai Hà Nội, vừa mới học xong thì lên đường thực hiện nhiệm vụ cách mạng và mất ngay sau đó. Khi đấy chú mới chỉ 19 tuổi, còn trẻ lắm, chưa vợ con gì. Giờ Tết nhất đến nơi rồi, con cháu đến sửa sang, làm mới lại mộ cụ. Trần sao âm vậy, mang cả bánh chưng, giò chả đến cho cụ rồi mời cụ về nhà con cháu cùng tổ tiên".

"Việc cả gia đình đi tảo mộ các cụ trước Tết mang nhiều ý nghĩa tâm linh lắm. Nó vừa thể hiện tấm lòng thơm thảo của con cháu với tổ tiên, vừa thể hiện sự kính trọng của con cháu với những người đã khuất. Tôi cũng thường đưa các cháu nhỏ đi tảo mộ cùng để các cháu biết được phong tục, gia phả của gia đình, cũng là để các cụ có thể biết được mặt con cháu để phù hộ độ trì cho các cháu khỏe mạnh, học giỏi" - bà Mai chia sẻ.

Nhiều gia đình mua hẳn chậu đào, cây cảnh để làm đẹp cho mộ phần ông cha.

Anh Hoài đưa mẹ đi tảo mộ bố cho biết: "Các năm trước, tôi thường đi tảo mộ vào ngày 27 Tết nhưng đông đúc lắm, có khi phải chen nhau gửi xe. Năm nay, tranh thủ lúc rảnh rỗi đưa mẹ đi tảo mộ các cụ ngày giáp Tết".

Lễ lạt tảo mộ năm nay của gia đình anh Hoài là vàng mã, ngũ quả, chai rượu, bánh chưng và một cành đào Nhật Tân đã bung nở.

"Bố tôi lúc sinh thời rất thích chơi đào Nhật Tân. Hồi còn bé, Tết năm nào bố cũng dắt tôi đi chợ hoa chọn đào Tết rồi cùng nhau gói bánh chưng ở nhà. Bố tôi mất sau một đợt tai biến, đến nay đã 4 năm rồi. Năm nay, hai mẹ con tôi đến tảo mộ từ ngày 27 để đón ông về ăn Tết sớm. Công việc quét tước cũng đơn giản, thắp nén hương mời ông về" - anh Hoài cũng cho biết thêm.

Được biết, năm nay, hầu hết các cơ quan nhà nước cũng như các công ty tư nhân đều cho nhân viên nghỉ sau 28 tháng Chạp. Vậy nên, ngày 29 Tết có rất nhiều gia đình đi tảo mộ.

Việc tảo mộ nhằm chứng tỏ lòng thành của con cháu nên thời gian tảo mộ phải phụ thuộc vào việc có tập hợp đủ người trong gia đình hay không hoặc dựa vào thời gian nghỉ của các thành viên trong gia đình.

Lương Chi