Tết Hàn thựcTết Hàn thực có từ đâu?

Xuất phát từ câu chuyện thời nhà Tấn ở Trung Quốc khi Tấn Văn Công không may đốt rừng thiêu chết trung thần phò tá mình 19 năm trời - Giới Tử Thôi. Để tưởng nhớ Thôi, vua Tấn ban lệnh 3/3 - 5/3 âm lịch hàng năm dân phải kiêng đốt lửa, chỉ được ăn đồ nguội.

Dù không liên quan đến điển tích này của người Trung Quốc, nhưng người Việt xưa đã sáng tạo ra món bánh trôi, bánh chay với ý nghĩa tượng trưng là món ăn nguội để thờ cúng tổ tiên, đất trời. Và vì thế, người Việt thường gọi mùng 3/3 âm lịch - Tết Hàn thực (ăn đồ ăn lạnh) là Tết bánh trôi bánh chay.

Mâm cúng Hàn thực gồm những gì?

Nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Sinh trả lời với báo chí, trong mâm lễ cúng Tết Hàn thực, số lượng bánh trôi, bánh chay “chuẩn” nhất trong mâm cúng là 3 hoặc 5 đĩa bánh trôi, 3 hoặc 5 bát bánh chay.  

Bên cạnh đó, phong tục lễ cúng của người Việt không thể thiếu nén hương, hoa tươi và trầu cau để trên bàn thờ. Vì vậy, mâm cúng Tết Hàn thực cũng sẽ không thể thiếu những thứ này.  

Cùng với đó, tùy theo điều kiện gia đình, các nhà có thể đặt lên bàn thờ thêm 1 đĩa quả. Thông thường đó sẽ là ngũ quả (1 đĩa trái cây gồm 5 loại quả khác nhau), song nếu không có điều kiện gia đình cũng có thể chỉ là 1 hay 3 loại quả.  

Mâm ngũ quả là đại diện cho ngũ hành, dâng cúng tổ tiên thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành.  

Văn khấn Tết Hàn thực

Văn khấn Tết Hàn thực ngày 3 tháng 3 khi cúng Tổ Tiên phải khấn thần ngoại trước, thần nội sau theo nghi thức dưới đây:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

-Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

-Con lạy Hoàng thiên hậu Thổ chư vị Tôn thần.

-Con lạy Ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

-Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.

Tín chủ chúng con là…

Hôm nay là ngày mùng 3.3

Gặp tiết Hàn Thực, tín chủ con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị Tôn thần, nhớ đức cù lao Tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả đốt nén hương, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại trong họ, cúi xin thương xót con cháu giáng về linh sàng, chứng giáng tâm thành thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh, tiền chủ, hậu chủ ở trong nhà này, đất này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con luôn mạnh khỏe, gia đình hòa thuận, bản mệnh bình an.

Nam mô A di Đà Phật! (3 lần). 

PV