Dậy thì sớm khiến trẻ thấp lùn hơn các bạn tới 20cm

Nhiều năm nghiên cứu, điều trị cho trẻ bị dậy thì sớm, PGS.TS Nguyễn Thị Hoàn, chuyên gia nội tiết, Bệnh viện ĐKQT Vinmec nhận định, ngày nay độ tuổi trẻ em Việt Nam bước vào dậy thì sớm hơn rất nhiều so với ngày xưa.

Bình thường dấu hiệu dậy thì đầu tiên xuất hiện khi trẻ gái ở độ tuổi 9 – 12 tuổi, trẻ trai là 10 – 13 tuổi. Trẻ bị dậy thì sớm sẽ có dấu hiệu phát triển giới tính trước 8 tuổi ở trẻ gái và 9 tuổi ở trẻ trai với các dấu hiệu điển hình như ngực to lên, mọc lông mu, tăng kích thước vùng kín…

Do chế độ ăn và nhiều yếu tố khác, trẻ em Việt đã dậy thì sớm hơn rất nhiều so với trẻ em ngày xưa. Ảnh minh họa.

“Dậy thì sớm gây ra tình trạng xương phát triển sớm và đóng sớm khiến trẻ lùn ở độ tuổi trưởng thành. Trẻ sẽ có ít hơn 3 năm phát triển chiều cao so với các bạn. Thường trẻ gái thấp hơn 12cm và trẻ trai thấp hơn các bạn tới 20cm khi trưởng thành. Bên cạnh đó, sự tăng khả năng tình dục ở bé trai dẫn đến trạng thái khủng hoảng cảm xúc đối với một số trẻ. Trẻ gái có nguy cơ bị lạm dụng tình dục”, PGS.TS Nguyễn Thị Hoàn cho biết.

Trẻ dậy thì sớm xuất phát từ hai nguyên nhân chủ yếu.

Dậy thì sớm thật – thể trung ương: Nguyên nhân do có sự kích hoạt của trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, gây tăng tiết hormon hướng sinh dục từ tuyến yên. Tuyến yên được ví như "nhạc trưởng” báo hiệu hoạt động của tuyến sinh dục.

Trẻ gái: 80% thường không rõ lý do.

Trẻ trai: 70% thường là khối u, tổn thương thần kinh.

Dậy thì sớm giả - thể ngoại biên: Hormone sinh dục tiết ra nhiều nhưng chưa có hoạt động của trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục. Dây thì sớm giả đối với nam, thể tích tinh hoàn không tăng.

Dậy thì sớm giả đối với nữ không có kinh nguyệt.

Nguyên nhân do u buồng trứng, u tinh hoàn, các bệnh lí về tuyến thượng thận như tăng sản thượng thận bẩm sinh, một số bệnh lí di tuyền đặc biệt, dùng nhầm thuốc.

Hãy cho trẻ đi khám nội tiết sớm nếu có dấu hiệu “lớn trước tuổi”

Cha mẹ thường có tâm trạng lo lắng, rối bời khi thấy con dậy thì sớm. Trong khi một bộ phận cha mẹ chấp nhận “sống chung với lũ” thì một bộ phận khác, cha mẹ cuống cuồng tìm cách kìm hãm dậy thì sớm của con như hãm ăn, uống thuốc…

Tiêm hormone kìm hãm dậy thì là một biện pháp hiệu quả, tuy nhiên không thể thực hiện bừa bãi. Ảnh minh họa. 

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Hoàn, thay vì lo lắng khi thấy các dấu hiệu bất thường hay "thỏa hiệp" với tình trạng dậy thì sớm của con, cha mẹ hãy đưa bé tới gặp bác sĩ nội tiết nhi.

Bé cần được thăm khám với chuyên gia đầu ngành về Thận – Nội tiết Nhi, thực hiện các xét nghiệm nội tiết tố sinh dục trong máu, xét nghiệm đánh giá tuổi xương, chụp MRI não hoặc một số xét nghiệm chuyên sâu hơn, nhằm xác định đúng nguyên nhân gây ra dậy thì sớm và kịp thời điều trị.

Biện pháp tiêm hormone GnRH kìm hãm dậy thì cũng đã được chứng minh là an toàn, không gây vô sinh, có tác dụng giúp chậm/dừng phát triển tuyến vú, giảm phát triển lông mu, dừng lại kinh nguyệt, dương vật bớt tăng kích cỡ để trẻ phát triển theo đúng độ tuổi, tránh rối loạn cảm xúc vì sự biến đổi quá sớm của cơ thể. 

Kết quả cải thiện chiều cao phụ thuộc rất lớn vào thời điểm và tuổi của trẻ đến điều trị.

“Thời điểm vàng” điều trị dậy thì sớm là trước 6 tuổi. Cha mẹ cần quan tâm sát sao các dấu hiệu bất thường của con để đưa con đi khám và điều trị dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cần thiết lập chế độ dinh dưỡng cân bằng, khuyến khích trẻ vận động để tránh béo phì, thừa cân để tránh bị dậy thì sớm”, PGS.TS Hoàn tư vấn.

 Thu Hà