Những người quá rạch ròi đúng sai khiến người khác phải giữ khoảng cách. Nhưng đối nhân xử thế nếu thái quá, không phân biệt đúng sai thì hại người lại hại luôn cả bản thân mình.

Vì vậy, đứng trước một sự việc thị phi chưa phân đúng sai, chúng ta cần phải đối đãi như thế nào đây? Hai nền văn hoá phương Đông – phương Tây đều có những ứng xử riêng trong vấn đề này.

Người phương Đông truy cầu sự viên dung, người phương Tây lại coi trọng đúng sai

Điều người phương Đông truy cầu là sự viên dung, tuyệt đối không phải là chuyện đúng – sai. Trên thực tế điều này rất khó làm được. Người ta thường ghét nhất là người ba phải, nhưng lại không thích nhất là người quá rạch ròi đúng sai. Phàm là những người rạch ròi đúng sai, nhân duyên đều không tốt, sự việc cũng không thông thuận.

Người phương Đông từ xưa đã có yêu cầu rất cao cho mình, phân định đúng sai cần dựa trên cơ sở viên dung tương hỗ. Nếu phân định đúng sai mà lại không có được sự hoàn hảo viên mãn, vậy thì bạn cũng chỉ giống như dã tràng xe cát biển Đông, kiếm củi ba năm đốt một giờ.

Tuy nhiên, đúng sai không rạch ròi cũng lại mang đến nhiều hạn chế. Trong xã hội Á Đông, có nhiều người từng phạm sai lầm lại không hề hấn gì, ngược lại những người đúng lại gặp đủ chuyện xúi quẩy. Điều này chẳng phải rất kỳ lạ sao?

Còn người phương Tây, quan niệm của họ lại rất đơn giản, đúng là đúng, mà sai là sai.

Đúng và sai rất khó phân định được rõ, bởi vậy nhẫn một bước biển rộng trời trong

Phân định đúng sai trong văn hóa xã hội Á Đông là một chuyện vô cùng khó khăn. Bởi rất nhiều khi trong cái đúng lại có cái sai, trong cái sai lại có cái đúng, người này làm đúng về phương diện này nhưng có thể sẽ làm sai về phương diện khác nào đó.

Vậy nên, là người Á Đông, nếu bạn cho rằng mình càng đúng thì bạn là đang đắc tội với nhiều người.
Khi người phương Đông cãi nhau: Từ tốn mà nói đừng làm tổn thương tình cảm đôi bên.

Khi người phương Tây cãi nhau: Đúng sai nhất định phải phân rạch ròi.

Người Á Đông đa phần là giảng chỉ cần là anh em thì không được cãi nhau, có chuyện gì thì từ tốn mà thương lượng.

Nếu là hai anh em người Á Đông khi tranh giành, cãi nhau thì người lớn không thể phân rõ được ai đúng ai sai. Bởi vì sau khi phân rõ ai đúng ai sai thì họ sẽ không còn đồng lòng, sau này tình cảm cũng khó mà mặn nồng hơn nữa. Vậy nên khi người lớn phân xử sẽ nói rằng cả hai đều có chỗ sai. Sau đó, người lớn còn phải bảo với chúng rằng, chỉ khi nào anh em không cãi nhau mới là đúng, chỉ cần cãi nhau thì hai người đều sai.

Còn trường hợp hai anh em người phương Tây cãi nhau. Thì họ luôn phân xử rất minh bạch ai đúng, ai sai

Hiện nay trẻ nhỏ thường nhốt mình trong phòng kín, chúng bảo với cha mẹ rằng, thư của con cha mẹ không được xem. Nhưng các bậc cha mẹ trong văn hóa phương Đông lại không chấp nhận được lý do này, không xem thì sao biết được con mình đang làm gì?

Kiểu cho phép con cái có được bí mật cá nhân riêng tư đều là những thứ của người phương Tây. Đối với người phương Tây, việc của con cái là do chúng tự chịu trách nhiệm, sau khi con cái tới 18 tuổi, chúng hầu như không còn có quan hệ gì với cha mẹ nữa.

Tuy nhiên trong xã hội người Á Đông, con cái dẫu 30 tuổi vẫn là con của cha mẹ, con cái dẫu 40 tuổi lỡ có làm sai chuyện gì đó, thì người làm cha làm mẹ lại càng thêm mất mặt.

Trong văn hóa phương Đông, có lưu truyền một câu chuyện ngụ ngôn, kể rằng:

Một người cha và con trai đang cưỡi lừa trên đường. Một người qua đường bình phẩm họ, nói rằng: “Hai người tàn nhẫn đến nhường nào! Nhìn xem con lừa đáng thương mệt mỏi làm sao”. Vì vậy, người cha xuống khỏi con lừa và để cho con trai cưỡi. Một người qua đường khác lại chỉ trích họ: “Hãy nhìn cậu con trai tồi tệ kia! Anh ta cưỡi lừa nhưng để người cha khốn khổ của anh ta đi bộ!”.

Khi cậu con trai nghe vậy trong lòng thấy có lỗi, liền xuống ngựa để cho người bố ngồi. Nhưng lại có một người khác cũng chỉ trích họ rằng: “Hãy nhìn sự ích kỷ của ông bố! Ông ta cưỡi lừa và để con mình đi bộ”. Vì vậy người cha xuống lừa một lần nữa và bước đi với con trai, và suy nghĩ: “Bây giờ chúng ta yên ổn rồi”.

Tuy nhiên, một người khác cười họ: “Hãy nhìn sự ngốc nghếch của hai người này! Con lừa để không và chẳng ai cưỡi nó!”.

Cái gì là đúng và sai ở đây? Người ta chỉ lắc đầu và thở dài: “Có hai khía cạnh với mỗi câu hỏi. Nó không có ý nghĩa gì nhiều để mà tranh cãi”.

Tuy nhiên, nếu một người với tấm lòng bao dung qua đường, mọi thứ có thể đã hài hòa hơn nhiều. Bởi vì tâm của anh ta đầy từ bi và thiện lương, do vậy thế giới quan của anh ta cũng khác. Nhìn thấy cha và con trai cùng cưỡi lừa, anh ta sẽ nói: “Con lừa chăm chỉ và trung thành biết bao! Nó phục vụ chủ thật tốt!”. Lúc nhìn thấy con trai cưỡi lừa và người cha đi bộ, anh ta sẽ nói: “Tình cảm của người cha thật lớn lao! Ông thà đi bộ còn hơn tiếp tục thoải mái và dễ dàng bằng việc cưỡi lừa”.

Lúc nhìn thấy người cha cưỡi lừa và con trai đang đi bộ, anh ta sẽ nói: “Nhìn sự khôn ngoan của người con! Cậu ta đã học được sự tôn kính người lớn tuổi như một người con và chịu đựng những khó nhọc và nghĩ đến người khác ở tuổi còn trẻ như vậy!”. Lúc nhìn thấy cả hai cha con đi bộ, anh ta sẽ nói: “Tâm của họ tốt làm sao! Họ thà đi bộ hơn làm gánh nặng cho con lừa”.

Một người với tấm lòng bao dung sẽ luôn nhìn thấy những mặt tốt và đưa ra kết luận hoàn toàn khác.

Giữa văn hóa truyền thống và văn hóa hiện đại cần nhiều hơn sự tôn trọng và dung hòa

Có thể thấy, giữa người phương Tây và phương Đông, tính cách khác nhau, nền văn hóa cũng khác nhau rất lớn. Bởi vậy cách nhìn nhận đánh giá đúng sai cũng khác biệt. Tuy nhiên, đạo lý làm người, lòng bao dung giữa người và người với nhau lại là một điểm chung không thể nào tách biệt.

Thật may mắn rằng, dù ở phương Đông hay phương Tây, bạn vẫn có thể bắt gặp những câu chuyện về lòng bao dung khiến rung động lòng người.

Nghĩ về người khác nhiều hơn một chút, đặt mình vào vị trí của người khác để nhìn nhận và suy xét, bạn sẽ thấy rằng, dẫu là người phương Tây hay phương Đông, dù cho nền văn hóa có khác biệt, thì đúng– sai ấy cũng không còn tuyệt đối nữa.

Cuối cùng, bạn dẫu có lý cũng cần biết bao dung người khác, bạn dẫu thẳng thắn đến đâu cũng nên giữ một tâm thái bình hòa. Và nếu lòng người đủ bao dung, thì đúng hay sai sẽ không còn tuyệt đối!

Theo NCCT