Khánh Ly, Lệ Thu và Thái Thanh trước năm 1975.

Thái Thanh – tiếng hát vượt thời gian

Thái Thanh đã hơn 80 tuổi, sống tại Mỹ và không còn đi hát vì tuổi quá cao. Nhưng, không vì thế mà nữ danh ca biến mất khỏi đời sống nghệ thuật Bà vẫn hiện hữu trong trái tim của những người yêu nhạc và từ lâu đã trở thành một tượng đài. Trước năm 1975, Thái Thanh được xem là diva số 1 của Sài Gòn. Ngay đến Lệ Thu hay Khánh Ly cũng phải coi bà là “đàn chị”, thậm chí là người thầy. Thái Thanh ở vị trí cao hơn và cũng thường được nhắc đến trước Lệ Thu và Khánh Ly không phải vì bà nhiều tuổi hơn hay nhiều kinh nghiệm hơn mà là vì bà có ảnh hưởng cực kỳ lớn vào thời kỳ đó.

Thái Thanh đi hát từ thuở thiếu nữ nhưng chỉ thực sự thành công và ghi được dấu ấn khi hát nhạc Phạm Duy. Đến nay, Việt Nam có rất nhiều người hát nhạc Phạm Duy như Đức Tuấn, Mỹ Linh,… nhưng vẫn không ai vượt qua được Thái Thanh. Bà được xem là người hát thành công nhất các sáng tác của Phạm Duy từ những bài đơn giản cho đến trường ca. Không phải ngẫu nhiên mà người ta cho rằng Thái Hằng và Phạm Duy là tình nhân trong đời sống nhưng trong âm nhạc thì Thái Thanh và Phạm Duy mới đúng là một “cặp đôi”. Thái Thanh hát nhạc Phạm Duy như thể bà chính là người sáng tạo ra bản nhạc, bà hiểu và kể ngọn ngành điều mà vị nhạc sĩ tài ba viết.

Thái Thanh – diva số 1 trong “bộ ba” diva Sài thành.

Nói về giọng hát thì Thái Thanh là đỉnh cao của nghệ thuật phát âm con chữ. Mỗi chữ do Thái Thanh hát đẹp đến mê hồn. Người nghe có cảm tưởng như mỗi âm mà nữ danh ca phát ra là sản phẩm của một quá trình chuyển động của toàn bộ khoang miệng. Chính vì vậy mà thanh âm cất lên nghe mãnh liệt, chuẩn xác và vô cùng tròn trịa. Âm thanh đã hay nhưng cách luyến láy của Thái Thanh mới thực sự hấp dẫn. Nghe những tuyệt phẩm như Con sông xanh, Tình ca, Ngày xưa Hoàng Thị,… mà Thái Thanh thể hiện sẽ khác hẳn với các ca sĩ sau này vì bà có cách luyến rất đặc trưng. Hơn nữa, giọng hát Thái Thanh lại là một giọng hát rất nữ tính, đa dạng trong các cung bậc cảm xúc nên lại càng hút hồn các thế hệ yêu nhạc. Bà thổi hồn vào mọi ca khúc và khai thác đến tận cùng thông điệp của tác giả. Chẳng thế mà nhạc sĩ Phạm Duy đã nhận xét rằng giọng hát Thái Thanh là "một giọng hát diễm tuyệt tất cả hạnh phúc và khổ đau của kiếp người bị đày đọa trong chiến tranh và hòa bình, trong vinh quang và khổ nhục, trong hy vọng và tuyệt vọng qua những bản nhạc khóc, cười, nổi, trôi theo mệnh nước."

Lệ Thu – giọng ca “vàng mười”

Lệ Thu khác với các nữ danh ca cùng thời ở chỗ tên tuổi của bà không gắn với bất cứ một vị nhạc sĩ nào. Lệ Thu là hình mẫu của sự đa dạng trong âm nhạc và chỉ ghi dấu ấn với tác phẩm chứ không phải với vai trò “bóng hồng” dù cho đó là người viết nhạc tài ba bậc nhất đi chăng nữa. Bà hát đủ các sáng tác từ của Phạm Duy, Ngô Thụy Miên đến Trịnh Công Sơn, Phạm Đình Chương, ngay cả nhạc của các nhạc sĩ trẻ sau này bà cũng hát. Lệ Thu không phải là một ca sĩ kén bài nhưng đã hát bài nào là để lại một “cái bóng” khổng lồ. 
Trước năm 1975, Lệ Thu được mệnh danh là “giọng ca vàng ròng”, cũng có nhiều người gọi là “vàng mười”. Sở dĩ có danh hiệu như vậy không phải là vì Lệ Thu có giọng hát đẹp hơn Thái Thanh hay lạ hơn Khánh Ly mà là vì Lệ Thu có giá cát-xê cao hơn hẳn các ca sĩ cùng thời. Hồi đó, Lệ Thu chỉ hát các phòng trà độc quyền với giá cát-xê ở mức ngất ngưởng. Ai muốn trực tiếp nghe nữ ca sĩ hát phải bỏ một số tiền không hề nhỏ. Thế nhưng mọi địa điểm Lệ Thu hát đều cháy vé đủ để biết sức hút của người đàn bà hát này đến mức nào.

Lệ Thu vẫn giữ được nét thanh xuân dù tuổi đã cao.

Trong những năm gần đây, người ta không còn gọi Lệ Thu là giọng hát “vàng mười” nữa mà gọi bà với một danh hiệu gần gũi hơn – “người kể chuyện tình”. Có lẽ đây mới là tên gọi hợp nhất với nữ diva vì bà đã dành cả cuộc đời mình để hát các bản tình ca và mang đến vô vàn cảm xúc trong lòng những người yêu nhạc. Lệ Thu là một nốt sol vàng trong tân nhạc Việt Nam với một giọng hát trầm, ấm và chứa đựng nhiều kỹ thuật thanh nhạc. Trong số 3 diva Sài thành một thuở, Lệ Thu cũng là người hay về Việt Nam hơn cả. Mặc dù tuổi ngày một cao, nhưng nữ danh ca vẫn đi hát và ra các sản phẩm âm nhạc. Khán giả đón nhận Lệ Thu một cách nồng nhiệt và vẫn tiếp tục chìm đắm trong giọng hát tràn trề tình cảm yêu thương.

Khánh Ly – người hát rong xuyên thế kỉ

Trong “bộ ba” diva Sài thành, Khánh Ly ít hơn Thái Thanh, Lệ Thu cả về tuổi đời và tuổi nghề. Nhưng không vì thế mà nữ danh ca trở nên lép vế. Khánh Ly có một vị trí đặc biệt trong âm nhạc và có độ phủ sóng tương đối lớn ở Việt Nam hiện nay. Thương hiệu của bà gắn liền với âm nhạc của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Bà được xem là người hát thành công nhất các sáng tác của Trịnh, nhiều người thậm chí còn không thể nghe bất cứ ai khác ngoài Khánh Ly hát nhạc của Trịnh Công Sơn. Giọng hát liêu trai, ma mị, âm tính từng được so sánh như một chất gây nghiện, khiến ai đã nghe rồi thì không thể thoát ra được hoặc chí ít cũng phải nghe lại.

Tên tuổi Khánh Ly gắn liền với nhạc Trịnh.

Tuy nhiên cũng có người chỉ trích rằng, thực chất Khánh Ly không hề hát, bà chỉ lợi dụng giọng hát trầm, khàn và lạ của mình để xướng âm. Nếu để ý kỹ sẽ thấy Khánh Ly hát không giống bất cứ một ca sĩ nào từ trước đến nay, cả trong nước cũng như quốc tế. Bà chẳng mấy khi luyến láy to nhỏ, lên bổng xuống trầm cũng chẳng rõ ràng. Thế nhưng chính những điều đó khiến cho nữ danh ca không thể lẫn với bất cứ ai. Do vậy mà Khánh Ly trở thành một trong những diva lừng danh nhất Sài Gòn một thời. Cách hát của Khánh Ly thực chất là bí quyết “có một không hai” còn giọng hát của bà thì là một giọng hát “trời cho”. Khánh Ly có thể không phù hợp khi hát nhạc của một vị nhạc sĩ nào đó nhưng lại rất thích hợp với các sáng tác của Trịnh Công Sơn, Khánh Ly xuất hiện như thể để hát Trịnh. Đó là lý do tại sao Quang Dũng, Đàm Vĩnh Hưng, Mỹ Tâm, thậm chí là cả Hồng Nhung đều không thể thay thế vị trí của bà khi thể hiện các tuyệt phẩm của vị nhạc sĩ lừng danh.

Khánh Ly còn được mệnh danh là “người hát rong xuyên thế kỉ”. Trước đó, người ta còn gọi nữ danh ca là “nữ hoàng chân đất”. Thật vậy, Khánh Ly mộc mạc, giản dị như một người hát rong, đi chân đất. Bà chưa bao giờ xuất hiện với vẻ đài các, kiêu sa của một tên tuổi lớn trong âm nhạc. Trước mặt công chúng Khánh Ly kể những câu chuyện như thể bà và công chúng có chung một kỷ niệm. Hiếm ai ở tuổi thất tuần mà vẫn trẻ trung, dí dỏm và nói chuyện thông minh như Khánh Ly. Và khán giả vẫn chào đón Khánh Ly như chào đón một người bạn, một người thân trong gia đình.

Lê Đức
(Theo Congluan.vn)