Làng Thiên Hương ẩn nấp đằng sau phố cổ Đồng Văn.

Làng Thiên Hương (hay còn gọi là làng Mã Pắng), chỉ cách trung tâm thị trấn Đồng Văn chưa đến 30 phút. Ngôi làng nằm ẩn nấp đằng sau phố cổ Đồng Văn chính là nơi cư ngụ của đồng bào dân tộc Tày, tính đến nay đã hơn trăm tuổi.

Vừa đến đầu làng, mình sửng sốt đến ngây người khi thấy những cây đa cổ thụ sừng sững chào đón du khách. Có vẻ như những cây này cũng đã hàng trăm năm tuổi. Tán cây rất rộng, bóng cây rợp xuống khiến cho cái nắng gay gắt những ngày đầu hè bỗng dịu mát đến lạ thường. Nằm giữa quần thể cây đa hùng vĩ là miếu thờ thần Lâm của người dân địa phương.

Cây đa cổ thụ sừng sững chào đón du khách ở đầu làng.

Con đường vào làng khá hoang sơ với một bên là vách núi, một bên là vực thẳm. Tuy nhiên, hiện nay đường vào làng đã được trải bê tông sạch sẽ với những ngôi nhà trình tường thân thương. Nhìn ven đường có màu xanh của ngô, cánh đồng lúa và núi rừng khiến cho tâm hồn mình bình yên đến lạ.

Con đường vào làng khá hoang sơ với một bên là vách núi, một bên là vực thẳm.

Đến Thiên Hương, mình ở cùng với gia đình người địa phương để thấu hiểu hết cuộc sống và nét đẹp văn hóa của họ. Nhà trình tường nơi mình trú ngụ chính là một nét văn hóa đặc sắc, tiêu biểu của làng. Cấu trúc ngôi nhà khá đơn giản có 3 gian chính và 2 cửa ra vào được xây tựa vào núi, các vì kèo và cửa được làm bằng gỗ, tường nhà làm bằng đất nện và lợp mái ngói âm dương. Xung quanh nhà được bao bọc bởi hàng rào đá rất chắc chắn và trồng một ít cây như mận, lê, đào khiến tổng thể ngôi nhà càng trở nên hài hòa và đặc sắc hơn.

Nhà trình tường chính là một nét văn hóa đặc sắc của làng.

Trò chuyện với gia chủ, mình mới biết người Tày đặc biệt coi trọng khu vực thờ cúng. Ấy thế nên lúc nào bàn thờ cũng được bày trí rất trịnh trọng, hai bên là những dòng câu đối. Ngoài ra, theo tập tục thì người dân sẽ treo 3 lá bùa ở trước cửa nhà để chống tà ma, quỷ dữ.

Trải qua biết bao thăng trầm nhưng các gia đình ở đây vẫn còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống rất riêng của họ thể hiện qua trang phục, lễ hội, ẩm thực và cả tập quán sinh hoạt hàng ngày.

Các gia đình ở đây vẫn còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống rất riêng của họ thể hiện qua trang phục, lễ hội, ẩm thực và cả tập quán sinh hoạt hàng ngày.

Mình đi đúng vào dịp cúng thần Lâm nên thấy khá thú vị. Bà con dân bản trong làng ai nấy đều dậy từ sớm, ăn mặc thật đẹp rồi mang lễ vật đến miếu thờ để dâng cúng thần Lâm với mục đích cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, mọi người mạnh khỏe, ấm no. Buổi lễ diễn ra rất trang trọng và đáng kính. Đặc biệt, lễ vật không phải là những thứ xa xỉ mà chính là những sản vật và món ăn truyền thống của địa phương do chính bàn tay khéo léo của người phụ nữ Tày làm ra.

Chỉ hai ngày ngắn ngủi nhưng mình đã được hòa mình vào nhịp sống thanh bình của vùng cao nguyên đá yên ả này. Mình được tham gia vào những trò chơi dân gian truyền thống, được thưởng thức những tiết mục văn nghệ độc đáo. Người dân ở đây chân tình và cực kỳ hiếu khách. Họ đã chiêu đãi mình rất nhiều món ăn ngon đậm chất dân dã như: thịt treo gác bếp, thịt hun khói, cơm lam, cá suối nấu măng chua... và cả rượu Thiên Hương nổi tiếng nữa.

Người dân sống chủ yếu bằng nghề làm rượu Thiên Hương.

Ở đây, người ta sống bằng nghề làm nông và làm rượu. Rượu Thiên Hương có vị thơm ngon, ngọt ngọt ở cổ họng, được nhiều người đánh giá là loại rượu ngon nhất Đồng Văn. Mình nghe gia chủ kể để làm ra được một lít rượu Thiên Hương, người ta phải hái hơn 30 loại lá thuốc để làm men, sau đó lấy ngô về nấu cho đến khi bung thì đổ ra phơi cho nguội. Tiếp theo, họ lấy men giã vào và bắt đầu dắt men, trộn đều và chất đống, sau đó ủ kỹ vào bao khoảng một tuần mới đem đi cất rượu.

Thăm làng vào mùa hoa bảo đảm sẽ có những pose ảnh để đời.

Trải qua bao thế hệ nhưng làng Thiên Hương vẫn giữ được những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Song ngôi làng đang dần bị lãng quên. Mình mong rằng nếu có cơ hội, bạn hãy một lần ghé thăm ngôi làng cổ kính này để trải nghiệm cảm giác ngồi bên bếp lửa cùng gia đình người bản xứ thưởng thức những đặc sản thôn quê và nhấm nháp chén rượu thơm lừng. Mình chắc rằng làng Thiên Hương sẽ khiến bạn vương vấn không muốn rời xa.

Với hoa cỏ thiên nhiên và phong cảnh hữu tình, làng Thiên Hương sẽ khiến bạn vương vấn không muốn rời xa.

Trúc Hồ