Thời gian vừa qua, không ít vụ lùm xùm liên quan đến nội dung sách khiến nhà quản lý cũng như các bậc phụ huynh cũng như các em học sinh đau đầu. Từ sách từ điển cho đến sách thiếu nhi, truyện tranh thậm chí thu hút sự chú ý của dư luận.

Đau đầu là một chuyện nhưng những câu chuyện "phản cảm" về nội dung bị phơi bày như vậy đặt ra câu hỏi cho phụ huynh phải tìm sách gì, chọn sách như thế nào để phù hợp lứa tuổi, nội dung trong sáng và chính xác. Một vài lỗi có thể là chuyện nhỏ với một quyển sách nhưng đối với hàng triệu em nhỏ có thể là một sự tác động lớn. Bởi các em đang ở tuổi định hình những tri thức đầu đời phục vụ cho quá trình học tập lâu dài.

Mới đây nhất, Nhà xuất bản Kim Đồng đã cho tạm dừng phát hành cuốn sách Truyện cổ tích Việt Nam quyển 1 tái bản tháng 10/2014 do ông Trần Đình Nam làm chủ biên để rà soát và biên tập lại nôi dung. Trong cuốn sách này có dị bản khác hoàn toàn với cốt truyện Thạch Sanh mà bao thế hệ người Việt đã biết.

Trong cuốn sách này viết, trước khi mẹ Thạch Sanh nhắm mắt qua đời đã cởi chiếc quần độc nhất trao cho con.

Cuốn sách kể: "Thạch Sanh con ơi! Mẹ phải chết đây con ạ! Con sống được là nhờ xóm nhờ làng, vậy khi con khôn lớn, con phải hết lòng vì làng vì xóm.

- Nói rồi, bà cởi chiếc quần độc nhất của mình trao cho con

- Con cũng đã lớn rồi đấy, cởi truồng mãi thế người ta cười cho, hãy giữ lấy cái quần này của mẹ mà mặc.

Rồi bà tắt thở".

Không chỉ có như vậy, trong cuốn sách nói trên, khi nói về chuyện Thạch Sanh giết trăn tinh có viết: "Thạch Sanh giơ búa nhè giữa đầu Trăn bổ xuống thật mạnh, nó bị vỡ đầu, óc phọt ra chết tươi". 

      

Một phụ huynh cho rằng, với truyện cổ dân gian, dị bản là một trong những đặc điểm nổi bật nhưng chuyện đưa vào một dị bản mà như một số phụ huynh đánh giá là lạ lùng, thậm chí phản cảm sẽ tác động như thế nào đến các em nhỏ? Điều này đôi khi không trả lời được ngay lập tức. Thậm chí, nhiều phụ huynh té ngửa giật mình khi câu chuyện Thạch Sanh đọc ngày nào còn thơ bé đã biến đổi sang một nội dung khác.

Việc dùng từ ngữ mang tính bạo lực đến mức kinh hãi như vỡ đầu, óc phọt, chết tươi là điều khó chấp nhận trong ngôn ngữ văn bản. Một phụ huynh đánh giá: "Những từ ngữ này vốn là văn nói, chứ không thể đưa vào sách và miêu tả như vậy được".

Hồi tháng 10 năm 2014, dư luận cũng xôn xao với việc cuốn Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh, tác giả Vũ Chất, mạo danh Nhà xuất bản để phát hành có những cách định nghĩa tiếng Việt mà khi đọc cũng không tin nổi như:

Đồn trưởng là trưởng đồn

Lâu đài là lầu và đền đài

Thơ ngây là ngây thơ

Từ điển là phương tiện để tra cứu nghĩa của từ nhưng với cách định nghĩa như trên thì không khác gì đánh đố. Cách giải thích như trên là sao chép lại từ gốc chứ không hề có sự giải thích một cách trọn vẹn nào.

Việc báo chí vạch ra những cái sai như vậy khiến dư luận không khỏi lo lắng. Bởi, cuốn sách đó dù mạo danh nhà xuất bản nhưng đã in từ năm 2001, cho đến thời điểm thu hồi, tiêu hủy đã 13 năm. Khó ai có thể ước lượng được số người đã mua, dùng cuốn từ điển mang nhiều sai sót đó.

Ngày 17/10/2014, Cục Xuất bản In và Phát hành (Bộ Thông tin - Truyền thông) đã văn bản yêu cầu thu hồi, tiêu hủy cuốn sách từ điển nói trên.

Đó chỉ là 2 ví dụ trong số những câu chuyện lùm xùm có liên quan đến sách in trong thời gian gần đây. Trên đây chưa nhắc đến những lỗi chính tả, sai sót về từ ngữ đã được báo chí nhắc đến cách đây không lâu.

Phụ huynh đau đầu chọn sách

Khi mà công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ như vũ bão, kéo theo đó là các phương tiện kỹ thuật hiện đại như điện thoại thông minh, máy tính bảng và hàng ngàn ứng dụng đọc sách có thể mang đi mọi lúc mọi nơi thì việc giữ gìn văn hóa đọc sách ngày càng đặt ra bức thiết hơn bao giờ hết.

Một số phụ huynh đánh giá, có vẻ như văn hóa đọc của một bộ phận con trẻ đang giảm xuống. Phần vì sự tiện lợi từ các thiết bị có tích hợp cả sách điện tử nhưng cũng một phần là sự định hướng và quan tâm của phụ huynh ít hay muốn nói là không nhiều.

"Nhiều phụ huynh bây giờ quá bận rộn, họ quên đi việc lo cho con về mặt bồi dưỡng nhân cách, trí tuệ thế nào. Thậm chí, có nhiều người để dỗ con ăn, dỗ con nín khi con khóc đều dùng đến máy tính bảng, điện thoại thông minh... điều này vô tình làm cho trẻ tiếp xúc với những đồ công nghệ quá sớm và theo đà đam mê đó sẽ khó tìm về với việc đọc sách truyền thống", chị Nguyễn Hường (Trung Hòa Nhân Chính, Hà Nội tâm sự.

Cũng chính từ việc đam mê các trò chơi online, dán mắt vào màn hình máy tính hoặc đồ công nghệ dẫn đến không còn thời gian cho con trẻ đọc sách nhiều như trước đây.

Tuy nhiên, với những sự việc lùm xùm liên quan đến sách như thời gian gần đây, không ít phụ huynh tỏ ra đau đầu về chuyện lựa chọn sách cho con làm sao để phù hợp lứa tuổi mà không có sai sót về nội dung hoặc dùng những từ ngữ bạo lực hoặc phản cảm.

Chọn mua sách cho con đọc dịp hè tới, chị Trinh (Quận 5, Tp.HCM) cho biết: "Đứng giữa một rừng sách càng khó chọn hơn so với hồi tôi còn nhỏ. Bây giờ mua sách không chỉ nhìn bìa, nhìn tên sách mà còn phải đọc lướt qua, xem các hình vẽ và từ ngữ như thế nào, có phù hợp và nên mua không".

Cùng quan điểm với chị Trinh, nhiều phụ huynh hiện nay phải dành cả buổi để đi mua sách cho con. Bởi vì, các bố mẹ phải đọc qua, thậm chí về nhà cũng hướng dẫn từng li từng tí để làm sao con yêu văn hóa đọc và đam mê đọc sách.

Ánh Dương
(Theo Congluan.vn)