Tôi theo chân một đồng nghiệp vào bệnh viện Phụ sản Hà Nội, trên đường Đê La Thành, để thực hiện bài viết liên quan đến việc bầu bí của chị em mùa nắng nóng. Trong lúc đợi phỏng vấn bác sĩ, tôi bắt chuyện với một chị đang ngồi buồn so, thẫn thờ trên hàng ghế chờ. Ban đầu, chị không mấy cởi mở với tôi, thậm chí còn nhìn tôi với ánh mắt dò xét và cẩn trọng trong từng lời nói. Nhưng sau đó, sự nhiệt tình và chân thành của tôi dần khiến chị mở lòng để kể cho tôi về “nỗi khổ” của chị.

Chị tên Quỳnh, người Bắc Giang, năm nay 33 tuổi và kết hôn đã hơn 5 năm nhưng vẫn chưa có con. Sau cưới, vì muốn lo làm ăn nên anh chị thống nhất là 2 năm sau mới “thả” để có con. Nhưng rồi cái hẹn 2 năm đến, kế hoạch có con của anh chị vẫn chưa thành. Bất an, lo lắng… anh chị đưa nhau đến phụ sản Hà Nội khám. Sau đủ các xét nghiệm, bác sĩ quả quyết rằng, sức khỏe của cả hai không hề có vấn đề gì và an ủi: “con cái là lộc trời, người có sớm, người có muộn”.

Hơn 5 năm đã qua, vợ chồng chị đã uống hết loại thuốc bổ này đến thuốc Bắc kia mà vẫn không “dính” bầu. Thậm chí, chị còn “cậy nhờ” đến cả thần linh. Cứ nghe ở đâu có chùa linh, đền thiêng là chị tìm đến dâng lễ và thực tâm cầu khấn. Ấy vậy mà việc có con vẫn chỉ là giấc mộng xa vời. “Dẫu vẫn biết vợ chồng sức khỏe tốt và quan hệ không hề khớp nhau nhưng hà cớ gì vẫn không có con? 33 tuổi rồi, chẳng còn trẻ trung nữa để mà đợi chờ, hi vọng. Hôm nay chị đến là để kiểm tra sức khỏe và nhờ bác sĩ tư vấn thêm về phương pháp IUI”, chị ngậm ngùi chia sẻ.

(IUI là phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung để tăng cơ hội làm mẹ).

Câu chuyện với chị Quỳnh dẫu chỉ là xã giao nhưng đã gợn lên trong đầu tôi rất nhiều suy nghĩ và là nguyên nhân để tôi viết bài này. Tôi muốn viết để phần nào giải đáp thắc mắc: "Tại sao mãi mình không có con" hay “Tại sao mình vô sinh” của nhiều chị em.

Đây là một trong những nguyên nhân gây vô sinh khó chữa nhất, chiếm 25% nguyên nhân gây ra vô sinh. Tắc ống dẫn trứng có thể là do vệ sinh âm đạo không sạch sẽ dẫn đến viêm nhiễm lan rộng và ăn sâu vào trong ống dẫn trứng. Cũng có thể là do hậu quả của việc nạo hút thai, đặt vòng hoặc “yêu” quá độ khi có kinh. Tắc ống dẫn trứng thường xảy ra với phụ nữ có nhiều bạn tình hoặc bạn tình đã từng bị nhiễm lậu, nhiễm Chlamydia, nhiễm một loại vi khuẩn khác ít được biết đến có tên mycoplasma homonis.

Có 3 triệu chứng tắc ông dẫn trứng dễ nhận biết nhất là:

+) Kinh nguyệt không đều: Thông thường, nữ giới có vấn đề về ống dẫn trứng thì có thể ảnh hưởng đến buồng trứng, tổn thương chức năng buồng trứng. Từ đó khiến kinh nguyệt không nhiều, chu kỳ kinh nguyệt dài dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.

+) Khó chịu ở bụng: Bụng dưới có những mức độ đau khác nhau, đau lưng, sưng, thường do kiệt sức, kèm theo đó là hiện tượng tiểu nhiều, tiểu gấp.

+) Khó thụ thai: Nếu trong vòng 1 năm, quan hệ “thả” không dùng biện pháp tránh thai nào mà vẫn không dính bầu thì rất có thể là do ống dẫn trứng bị tắc.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một trong những triệu chứng rối loạn nội tiết phổ biến nhất ở phụ nữ. Theo các chuyên gia phụ khoa, bệnh có thể bị gây ra do ăn phải thực phẩm thiếu vệ sinh khiến độc tố tích tụ trong cơ thể, từ đó làm mất cân bằng nội tiết. Vì thế, để phòng tránh bệnh, chị em nên hạn chế đồ ăn chứa nhiều đường, tinh bột, chất béo… và tăng chất xơ trong khẩu phần hàng ngày. Đồng thời, nên uống trà thảo mộc, trái cây tươi… thay cho café hay trà.

Triệu chứng mắc buồng trứng đa nang có thể là: kinh thưa, mất kinh, mọc nhiều trứng ca, lông rậm…

Ngày càng nhiều trường hợp phụ nữ mắc ung thư hoặc vô sinh là do viêm lộ tuyến cổ tử cung. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do độ pH của âm đạo bị thay đổi; lượng estrogen tăng làm tăng các tế bào trong cổ tử cung; dùng thuốc ngừa thai có nhiều estrogen; nạo hút thai, sảy thai gây tổn thương đến niêm mạc tử cung hoặc cũng có thể là do hoạt dộng tình dục mạnh dẫn đến các tuyến bị trầy trước…

Triệu chứng của bệnh là khí hư ra nhiều một cách bất thường. Khí hư này có thể có màu trắng đục, dính từng mảng, đôi lúc có mùi hôi hoặc có màu vàng xanh, loãng, có bọt, với số lượng nhiều… Trong trường hợp bệnh ở tình trạng nặng, người phụ nữ có thể bị xuất huyết nhẹ sau quan hệ tình dục.

Nội mạc tử cung là lớp lót bên tring tử cung thường bong ra khi hành kinh và được tái tạo khi sạch kinh. Lạc nội mạc tử cung là do hiện tượng trào ngược máu kinh, khiến một số mảnh nội mạc tử cung không thoát ra ngoài theo máu kinh mà di chuyển ngược trở lại, đến một vị trí khác trong ổ bụng và tiếp tục phát triển. Lạc nội mạc tử cung khiến máu ứ đọng gây viêm, dính các bộ phận như vòi tử cung, 2 buồng trứng dẫn tới co kéo, lệch vị trí buồng trứng thậm chí tắc vòi tử cung… Triệu chứng thường gặp của bệnh là đau bụng dữ dội trong kỳ kinh, có thể kèm theo buồn nôn, kinh nguyệt thường lẫn cục máu đông.

Thuốc lá, rượu hay thức uống có caffeine… nếu được sử dụng thường xuyên sẽ là “vũ khí” có khả năng sát thương mạnh đến sức khỏe và khả năng sinh sản.

Khoa học đã chứng minh, nếu phụ nữ uống hơn 2 ly rượu mỗi ngày, khả năng có thai sẽ giảm tới 60%. Hoặc nếu sử dụng 500mg caffeine/ngày (lượng caffein trong khoảng 5 cốc cà phê) sẽ giảm đáng kể khả năng có thai. Đáng nói là, một tách cà phê to đậm đặc có thể chứa tới 400 mg caffein. Ngoài ra, trong thanh chocolate, nước soda hay nước tăng lực cũng chứa caffein nên bạn rất dễ chạm mức dùng 500 mg chất này. Lượng caffeine một ngày bạn có thể nạp vào cơ thể ở mức an toàn là 250 mg. Nguy hại hơn, nếu phụ nữ thường xuyên hút thuốc thì chất nicotine và các hóa chất có hại khác trong thuốc lá cản trở khả năng cơ thể tạo estrogen (loại hoóc môn chịu phần lớn trách nhiệm về sự rụng trứng) và trứng có thể bị bất thường.

Hiện nay, có không ít cặp vẫn quẩn quanh trong đầu thắc mắc: vì sao vợ chồng sức khỏe tốt, chuyện gối chăn hợp nhau, không dùng biện pháp tránh thai mà vẫn khó có con. Khoa học cũng không giải thích được nguyên nhân vì sao. Nhưng có một lời khuyên cho bạn là nếu dưới 30 tuổi, bạn có thể cố gắng và tiếp tục đợi chờ thụ thai tự nhiên nhất nhưng trên 35 tuổi, bạn nên cân nhắc đến phương pháp hỗ trợ sinh sản như IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung) hay IVF (thụ tinh trong ống nghiệm) để tăng cơ hội làm mẹ.

*** Bài viết có tham khảo tư vấn của Phòng khám phụ khoa Thiên Tân (212 Nguyễn Lương Bằng, Đống Đa, Hà Nội) & Phòng khám Đa khoa Thiên Hòa (73 Trần Duy Hưng, Cầu Giấy, Hà Nội)