Hàn Băng Vũ tâm sự, cô bắt đầu quan sát trẻ con từ khi gia đình cô có thêm hai thành viên mới, đó là bé Gabi, 20 tháng tuổi, con gái cô và cháu gái Ngọc Diệp, 3 tuổi. Quá trình này giúp Hàn Băng Vũ nhận ra "gốc rễ" của những bản năng xấu xí trong trẻ, đồng thời, tìm được cách "đối phó" với chúng.

Hàn Băng Vũ, tên thật là Vương Thị Bích Việt, sinh năm 1988 tại Vân Đồn, Quảng Ninh. Cô từng lọt vào top 10 cuộc thi Hoa khôi vẻ đẹp Vầng trăng khuyết năm 2013 (Cuộc thi tôn vinh nhan sắc dành cho người khuyết tật). Ngoài ra, Hàn Băng Vũ còn là tác giả của nhiều cuốn sách được yêu thích như ''Cuộc đời thật hoàn hảo'', ''Không gì ngăn cách nổi tình yêu'', ''Đừng sợ, có mẹ đây''...

Bản năng thích gây sự chú ý

Hàn Băng Vũ cho rằng, trẻ con sợ nhất là bị làm ngơ. "Chúng làm nũng, ăn vạ, quấy rối cũng đều là để thu hút sự chú ý". Nếu lờ chúng đi, chúng sẽ thôi. Cô lấy ví dụ, khi đứa trẻ nằm vật ra ăn vạ, nếu người lớn cứ để ý đến chúng, dù theo cách nào, dỗ dành, quát nạt hay ánh mắt còn nhìn đến chúng, chúng sẽ còn ăn vạ, trừ phi được đổi chác cho cái gì đó. Nếu người lớn quay mặt đi, lờ chúng đi hay ngồi bịt hai tay lên mặt, tỏ ra không nghe không thấy, chúng sẽ chán mà dừng lại. Ngay từ lúc còn bé, khi bú ti mẹ, đứa trẻ thường cắn để được mẹ chú ý. Vì vậy, nếu người mẹ không phản ứng gì, sau vài lần, đứa trẻ sẽ không chơi trò đó nữa.

Bản năng đố kỵ

Hàn Băng Vũ chỉ ra, trẻ thường biểu hiện rất rõ ràng tính đố kỵ nếu như có anh, chị, em hoặc đôi khi là với bạn bè. "Chúng luôn muốn chúng là nhất, được yêu nhất, được chú ý nhiều nhất. Chính vì thế, trẻ có hành vi khóc lóc khi mẹ bế, hôn hít đứa trẻ khác". Khi có trẻ khác động đến đồ chơi của mình, bé sẽ giữ lại bằng được. Bà mẹ 8X rút ra mẹo dạy con từ chính bản năng đố kỵ này. Cô thường đánh lạc hướng trẻ bằng cách kích thích sự đố kỵ của trẻ. Ví dụ, bạn A nhà hàng xóm rất ngoan, bạn ấy biết đánh răng trước khi đi ngủ. Chỉ cần thế, đứa trẻ sẽ vì ganh tị, muốn ngoan hơn bạn A mà tự chủ động đi đánh răng.

Bản năng tò mò

Nếu bạn úp hai bàn tay vào nhau, vờ lén lút, giấu giếm nhìn vào trong, chắc chắn đứa trẻ sẽ không bao giờ chịu đựng được, nó phải cậy hai tay bạn ra bằng được để biết có gì bên trong. Có thể, nó sẽ òa khóc khi không thấy gì vì nghi ngờ bạn đã giấu nó đi rồi.

Khả năng học ngôn ngữ

Hàn Băng Vũ cho rằng, trẻ em mất khoảng hơn một năm để nghe và phân tích ngôn ngữ, mất thêm khoảng một năm nữa để tập nói những từ đầu tiên, mất thêm một đến hai năm nữa để bắt đầu học nhận mặt chữ số và chữ cái. Khoảng 5 hoặc 6 tuổi, trẻ bắt đầu học viết. Những năm tiếp theo, chúng học thêm từ ngữ, ngữ pháp để bổ sung vốn ngôn ngữ của mình. Vì vậy, cô kết luận, "việc học ngoại ngữ cũng nên dạy theo đúng quy trình này", bắt đầu bằng việc học nghe. Bạn có thể cho trẻ xem một bộ phim hoạt hình, tập nghe âm điệu, đoán nghĩa, bắt chước phát âm theo rồi học viết và tìm hiểu mẫu câu.

Hàn Băng Vũ nhận định, sự ''xấu xí'' của người trưởng thành cũng bắt nguồn từ những ''thói hư tật xấu'' khi còn là trẻ nhỏ.

Bản năng cần được yêu thương

Bọn trẻ luôn đòi được bế ẵm, ngồi trong lòng người lớn không chỉ vì cảm giác đó dễ chịu mà là do chúng muốn được yêu thương. Theo Hàn Băng Vũ, ngay từ khi mới sinh, bọn trẻ đột nhiên khóc lên không đơn thuần để đòi bế. Ngoài những lúc khó chịu vì bỉm ướt, buồn ngủ, muỗi cắn, điều trẻ cần là cảm giác an toàn. Qua việc chăm sóc con gái, cô nhận thấy, khi con khóc, mẹ chỉ cần vòng tay qua người ôm, vỗ về, nói vài câu, áp hơi ấm vào người bé, như vậy, bé cảm nhận được "mẹ vẫn ở đây" và sẽ nín.

Bản năng thích được khen ngợi

Hàn Băng Vũ ví von, lời khen ngợi có thể được coi là "liều doping" dành cho trẻ nhỏ, bởi vì đứa trẻ nào cũng có nhu cầu được khen. Khi chúng làm đúng hoặc đang cố gắng, chúng rất cần được động viên, khen ngợi. Cô khẳng định, roi vọt, quát tháo nhiều lúc không hiệu quả bằng một lời khen ngợi. Hàn Băng Vũ đưa ra ví dụ, khi bọn trẻ ngã, nếu bạn xuýt xoa ôm ấp chúng, chúng sẽ quay về bản năng thích gây sự chú ý mà gào toáng lên, mếu máo còn lâu mới nín. Nhưng nếu bạn chỉ đứng từ xa và nói: "Con giỏi quá! Con không khóc nhỉ? Con đứng lên giỏi quá kìa". Sự hãnh diện sẽ giúp chúng tự đứng lên và không ăn vạ. Khi muốn bọn trẻ ăn, học, đánh răng, lễ phép chào hỏi, làm việc nhà, bạn chỉ cần khen chúng. Tuy nhiên, lời khen ngợi cũng là con dao hai lưỡi, dễ khiến trẻ tự cao và ảo tưởng. Vì vậy, bạn phải khen đúng lúc, đúng chỗ, đúng việc được khen.

Ngoài ra, bà mẹ 8X dặn dò, bạn không nên khen bé xinh hay bộ quần áo bé mặc đẹp, điều này sẽ có tác động tiêu cực về lâu dài, bé sẽ hay để ý ngắm vuốt, chú trọng vẻ ngoài một cách thái quá hoặc chán ghét ngoại hình của chính mình. Các bà mẹ cũng nên hạn chế trang điểm trước mặt các bé, đồng thời, tuyệt đối tránh ca thán về ngoại hình trước mặt bé như béo, da đen. Điều này sẽ ảnh hưởng rất không tốt đến nhận thức của bé.

Nhu cầu chứng tỏ bản thân

Bà mẹ 8X nghĩ, trẻ thường thích tỏ ra mình đã lớn, không thích bị coi là trẻ con. Đây là lý do chúng thường đi dép, mặc đồ, bắt chước hành động của người lớn. Chúng còn thích được tự làm, tự quyết định mọi việc. Vì vậy, nếu bạn bảo trẻ làm những việc nhỏ hoặc cho chúng làm việc cùng bạn, trẻ sẽ rất vui khi thấy mình có ích và trưởng thành. Tuy nhiên, Hàn Băng Vũ lưu ý, sai bảo trẻ nhỏ khác với ra lệnh. Câu thần chú cô thường sử dụng là: "Con ơi, giúp mẹ". Nếu bạn muốn trẻ tập trung và không quấy khóc, bạn có thể giao cho trẻ việc gì đó có vẻ người lớn một chút như nhặt đồ rơi vãi vào rổ, sắp bát đũa cho cả nhà hay giặt quần áo cùng mẹ.

Bản năng thích điều mới lạ, dễ chán

Trẻ con thường "cả thèm chóng chán", món đồ chơi dù thích đến đâu trẻ cũng chỉ dùng được một thời gian ngắn là chán. Giải pháp của bà mẹ 8X trong trường hợp này là giấu món đồ đó đi một thời gian, sau đó, cho trẻ tiếp tục chơi. Nguyên tắc này được Hàn Băng Vũ áp dụng trong nhiều chuyện: "Để trẻ không chán ăn thì đừng ép chúng ăn, hãy để chúng đói để chúng biết thức ăn ngon như thế nào, dù cho là cơm nguội. Để trẻ không chán học thì đừng ép chúng học quá nhiều, cũng không nên cho chúng biết trước mọi thứ, chúng sẽ đánh mất sự tò mò và ngán ngẩm giống như ăn một món quá nhiều".

Bản tính bướng bỉnh

Hàn Băng Vũ chỉ ra một thực tế đau đầu: "Ở một số đứa trẻ, sự bướng bỉnh chống đối rất lớn. Cái gì người khác càng ngăn cản nó, nó càng phải làm bằng được. Đánh không được, quát không xong, xu nịnh cũng không ích gì". Biện pháp của bà mẹ 8X với những "ca khó" này là "làm ngơ", "mặc kệ" đến lúc trẻ tự chán. Cô cho rằng, có hai giai đoạn mà bản năng chống đối, bướng bỉnh trỗi dậy mạnh mẽ nhất, đó là tuổi lên ba và khi dậy thì. Chúng ta không nên cấm đoán hay sử dụng bạo lực, điều này chỉ càng khiến đứa trẻ "lì đòn" hơn. Nhiều phụ huynh thấy con yêu sớm, sốt sắng cấm đoán, đe dọa khiến tình hình càng xấu hơn và gây ra những hậu quả khôn lường.

(Theo Ngôi sao)