Hãy giúp con “học mà chơi”, “chơi mà học”

Trên thực tế, nhiều bố mẹ có tâm lí muốn con học giỏi, vượt trội hơn các bạn cùng trang lứa, nên dành rất nhiều kì vọng và sự đầu tư cho con ngay từ khi còn nhỏ. Các em nhỏ có tuổi thơ dày đặc với lịch học thêm kín mít, từ năng khiếu, đến tiếng anh...

Trong khi đó, lại có nhiều bố mẹ theo quan điểm ngược lại hoàn toàn, nói “KHÔNG” với việc học trước khi con vào lớp 1. Bố mẹ “sợ mất đi tuổi thơ của con”, “sợ con không có tuổi thơ”, hay “cứ để đến lớp 1 cô giáo sẽ dạy”.... Những bố mẹ này siêu “thoáng”, cho con chơi nhiệt tình, làm mọi điều con thích, ipad chơi thoải mái, tivi xem suốt ngày, con cũng chưa bao giờ được chạm vào sách truyện, và cũng không thích sách truyện.

Kết quả, đến khi con gần vào lớp 1, thay đổi thói quen và môi trường, con phản ứng, bố mẹ xoay sở đủ mọi cách mà không tài nào khiến con “thích học”, khiến không ít bậc phụ huynh kêu gào “tăng xông” trên mạng xã hội Facebook.

Vậy câu hỏi đặt ra là: “Có nên cho các con học trước khi vào lớp 1 không?”. Cô giáo Lương Ngọc Anh, vừa là một phụ huynh, vừa là một giáo viên dạy lớp 1 tại Hà Nội cho biết: Cô cũng thường xuyên nhận được khá nhiều câu hỏi tương tự như vậy.

"Có nên cho trẻ học trước lớp 1 không?" - câu hỏi tưởng như đơn giản của nhiều bậc phụ huynh nhưng không dễ để trả lời.

“Từ quan điểm cá nhân của mình, mình nghĩ là CÓ. Nhưng việc học phải dựa trên 2 yếu tố.

Thứ nhất, hãy xác định đúng HỌC ở đây là gì? Có nhất nhất là phải học chữ, học số, học viết hay không? Cá nhân mình nghĩ là không. “Học” ở đây còn là học hỏi, học kĩ năng, học giao tiếp và thói quen tốt,.... “Học” là cho con khám phá và trải nghiệm thật nhiều điều, để con có vốn kiến thức phong phú, giúp con tự tin vào bản thân, yêu quý và gắn bó với mọi thứ xung quanh.

Không nhất thiết dạy con thuộc chữ số máy móc, thay vào đó dạy con biết đếm, nhận biết nhiều hơn - ít hơn, dạy con dài - ngắn, hơn – kém” – cô Lương Ngọc Anh nhấn mạnh.

Cũng theo cô Lương Ngọc Anh, “không nhất thiết cứ phải dạy con phép tính trong sách vở. Cứ dạy con biết thêm vào, bớt đi bằng những cái kẹo, chiếc bánh, hay đồ vật gần gũi hàng ngày... Bằng những bài toán cho bạn kẹo, hay lấy số quả biếu ông, biếu bà... Ấy cũng là “học”, lại còn dạy con biết chia sẻ, yêu thương.

Phụ huynh cũng không nhất thiết phải bắt con thuộc mặt chữ, mặt số. Ngần ấy chữ cái, nếu thuộc máy móc, đứa trẻ nào nhớ nổi. Thay vào đó, tìm ví dụ các đồ vật gần gũi, có nét tương đồng, giới thiệu với con. Như hôm nay bố mẹ giới thiệu với con những người bạn mới: Số 1 - “ cái gậy” hay số 2 - “ con vịt”. Hay là chữ O - “ quả trứng”, chữ E - “ bánh cuộn”... và nhiều nhiều nữa tuỳ vào sự liên tưởng của các con. Bạn có tin, con sẽ ghi nhớ trong một nốt nhạc không?”.

Theo cô giáo dạy lớp 1 tại Hà Nội - Lương Ngọc Anh (ở giữa): Bố mẹ không nhất thiết cứ phải dạy con phép tính trong sách vở.

Với cách học này, cô Ngọc Anh cho biết: Các bé sẽ cảm nhận được, việc “học” không có gì quá to tát và căng thẳng, đến mức con “mất đi tuổi thơ” cả! “Học” đúng cách, con chỉ có “tuổi thơ tuyệt vời” trở lên mà thôi.

Học vừa sức và phù hợp, không ép con

Điều thứ 2 mà cô Lương Ngọc Anh lưu ý các bậc phụ huynh, đó là: tuỳ vào NHẬN THỨC của con để quyết định việc học.

“Nếu con nhận thức tốt, nhanh nhạy, thì không cần dạy con trước quá nhiều. Cho con làm quen một vài kĩ năng như kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp,... Cho con rèn luyện thêm một chút về tư duy với các trò chơi toán học với các cuốn sách bán nhiều ở nhà sách.

Ngược lại, nếu con có nhận thức chưa thực sự nhanh nhạy, thì bố mẹ tìm cách tiếp cận nhẹ nhàng và vui vẻ thôi. Miễn sao phải VỪA SỨC và PHÙ HỢP với con. Trong giáo dục, tính VỪA SỨC là một trong các yếu tố hàng đầu. Và mình phải tôn trọng mức độ nhận thức đó”.

Cô Lương Ngọc Anh cũng tâm sự: “Nhiều bố mẹ có kể với mình, khi con chưa hiểu bài, bố mẹ cho con ngồi đến 10h đêm đến khi nào chịu hiểu thì thôi. Theo nghiên cứu thì mỗi đứa trẻ 5-6 tuổi chỉ có thể tập trung để hiểu vấn đề trong vòng 10-15 phút. Sau thời gian đó, con vẫn chưa hiểu, bố mẹ nên chuyển kênh khác nhé, kiến thức đó dạy vào thời điểm sau. Nếu như cố ép con tiếp nhận đến cả vài tiếng, nó không khác nào sự tra tấn về tinh thần vậy! Nên bố mẹ làm ơn đừng ép con vậy! Con sẽ hình thành tâm lí sợ học, mất đi hứng thú học tập”.

Bố mẹ nên tạo tâm lý thoải mái cho con trước khi vào lớp 1 với những câu chuyện kể nhẹ nhàng.

Với câu hỏi “Trước khi vào lớp 1, con cần học gì?”, cô giáo Lương Ngọc Anh khuyên các bố mẹ vài điều đơn giản: “Với môn Toán: cho con nhận biết số và đếm được 1-10, biết so sánh nhiều hơn - ít hơn. Giỏi hơn nữa mà biết thêm - bớt thì càng tốt.

Với môn Tiếng Việt, con nhớ được các mặt chữ là rất tốt. Sau này cô giáo sẽ dạy ghép vần nhanh hơn, bố mẹ và các con mới là những người đỡ vất vả hơn cả! Còn kĩ năng viết thật ra không quá khó khi bắt đầu từ những nét đầu tiên. Bố mẹ cho con tập tô vài nét cơ bản, mục tiêu không phải để con biết viết. Mà là để kĩ năng cầm bút đúng hơn, cổ tay mềm mại hơn. Sau này con làm quen việc viết bài nhanh hơn, đỡ mỏi tay hơn.

Còn học viết thành một con chữ hoàn chỉnh, cái này bố mẹ nên để cô giáo lớp 1 dạy cũng được. Cô có phương pháp dạy dễ hơn. Bố mẹ tự dạy viết ở nhà thì sẽ khá vất vả”.

Theo cô Ngọc Anh, “quan trọng nhất khi vào lớp 1, con cần có kĩ năng. Kĩ năng tự phục vụ, biết tự xúc ăn, tự vệ sinh, tự cảm nhận nóng - lạnh để mặc thêm áo, cởi bớt áo... Kĩ năng giao tiếp với bạn bè, thầy cô hay người lớn tuổi... Kĩ năng an toàn và tự vệ (bố mẹ dạy từ càng sớm càng tốt) để con luôn được an toàn trong mọi môi trường.

Khi con có đủ các kĩ năng cần thiết, con sẽ yên tâm đi học, yên tâm khám phá, học hỏi kiến thức, kĩ năng khác”.

Trước khi vào lớp 1, theo cô giáo Lương Ngọc Anh, điều quan trọng nhất trẻ cần học đó là học kỹ năng.

Ngoài ra, để tạo tâm lý tốt nhất cho con trong hành trình lớp 1 phía trước, các bố mẹ có thể trò chuyện với con, kể cho con nghe về môi trường mới, để con hình dung, làm quen. “Nhưng hãy kể những điều nhẹ nhàng thôi. Không nhất thiết phải khiến con thấy ngợp về những sự khác biệt. Chỉ là chỉ ra cho con sự khác biệt đó, và để con tự trải nghiệm. Nhưng luôn động viên con, dù thế nào, bố mẹ luôn ở cạnh, nên con hãy yên tâm. Và động viên, khuyến khích con, rằng bố mẹ tin con làm được, khơi gợi ở con niềm tin” – cô Ngọc Anh nói.

“Dạy con lớp 1, cũng như câu chuyện “Dắt ốc sên đi dạo”. Nếu công việc này đòi hỏi không thể đi nhanh hơn, chi bằng mình cứ ngắm cảnh hai bên đường, tận hưởng không khí trong lành tươi mát của thiên nhiên, cho lòng thêm vui vẻ” – cô Ngọc Anh ví von.

Tuấn Anh