Trạng thái tinh thần đóng vai trò quan trọng dẫn tới thành bại trong bất kỳ lĩnh vực nào, không chỉ chứng khoán hay bitcoin. Người biết giữ tâm lý ổn định trong thời điểm thị trường “sôi sục” không những có thể trụ vững mà còn lật ngược được "thế cờ" và thu về kết quả tốt đẹp.

Không ít người mới tham gia vào thị trường chứng khoán thường có tâm trạng bất ổn, họ tuyệt vọng khi thị trường đi xuống và rồi hưng phấn, hấp tấp khi thị trường đi lên. Mất kiểm soát tâm lý sẽ khiến bạn đưa ra những quyết định đầu tư nóng vội và sai lầm. Thử thách lớn nhất nhiều khi không phải là đọc hiểu phân tích kỹ thuật, mà là học cách kiểm soát tâm lý để cảm xúc không ảnh hưởng khi bạn giao dịch chứng khoán. Vì vậy, giữ “tâm bất biến”, hạn chế căng thẳng giữa biến động và hỗn loạn của thị trường là điều vô cùng cần thiết.

Làm sao để tâm trạng không “lên xuống theo bảng điện”?

Đừng để "FOMO" điều khiển bạn

FOMO (Fear Of Missing Out) là cụm từ ý chỉ nỗi sợ bỏ lỡ, sợ mất cơ hội. Dưới góc độ kinh tế, FOMO là tâm lý e ngại rủi ro, sợ hãi khi bị thua lỗ. Tâm lý này càng điển hình ở những người mới đầu tư chứng khoán. Mỗi ngày, chúng ta lại được “rỉ tai” những thông tin bên lề như: “Mã này sắp “toang”, bán nhanh còn kịp!”, “Anh nghe ngóng tin nội bộ thì “cổ” họ này “ngon” đấy!”,… Nếu như chưa đủ tỉnh táo và kinh nghiệm phán đoán thị trường, chúng ta sẽ dễ bị “rối như canh hẹ”, sợ mình thua kém những người xung quanh nếu đứng ngoài cuộc chơi, sợ mình mất cơ hội “thắng lớn”,… để rồi hành động theo số đông và không xoay sở được trước sự biến động bất ngờ của thị trường.

Để tỉnh táo trước hiệu ứng FOMO, bạn nên trau dồi thêm nhiều kiến thức về thị trường, các mã cổ phiếu, tìm hiểu về doanh nghiệp, tình hình xã hội,… và xây dựng một chiến lược đầu tư rõ ràng, mục đích đầu tư cụ thể. Cùng với đó, hãy chọn lọc các nguồn thông tin khách quan về đầu tư, tập cho mình tư duy phản biện để đánh giá lại thật kỹ luồng thông tin nhận được. 

Chỉ nên giao dịch khi tâm trạng tốt

Như đã đề cập ban đầu, tâm trạng vui vẻ hay bực tức nóng vội đều ảnh hưởng rất lớn tới những quyết định đầu tư. Do vậy, hãy chỉ bắt tay vào giao dịch khi đang trong trạng thái tâm lý ổn định và thoải mái để mọi lần đặt lệnh đều sáng suốt, không gây ra hệ quả tiếc nuối về sau.

Căng thẳng ư? Hãy thư giãn ngay đi!

Việc thư giãn khi tâm trạng đang “sốt xình xịch” thật chẳng dễ dàng gì, nhưng hãy nhớ rằng chứng khoán hay bitcoin vẫn luôn lên xuống thất thường như vậy, và biến động là điều mà bạn đã dự liệu trước khi bước chân vào thị trường này. Hãy học cách chấp nhận sự biến động thị trường và thay đổi góc nhìn về nó. Biến động trong chứng khoán cũng như bao sự biến động khác mà chúng ta đối mặt trong cuộc sống mỗi ngày. Theo một cách hài hước, bạn có thể thử nhìn nhận mình như nhân vật chính trong trò chơi Mario, và những sự biến động ấy chính là một thử thách cam go nhưng cũng đầy thú vị xuất hiện hành trình “phá đảo” cuộc sống, vượt qua nó, bản thân bạn sẽ “up level” từng ngày.

Tập thói quen thiền định mỗi ngày 30 phút

Trong những cách để cân bằng tâm lý cho những người hoạt động về tài chính – khi phải đối diện với hàng ngàn sự biến động căng thẳng mỗi ngày, thiền định đã được chứng minh là một phương pháp hiệu quả. Thiền định sẽ giúp xoa dịu tâm trí và tìm lại sự bình yên nội tâm nếu như bạn thường xuyên dành 30 phút thiền mỗi ngày.

Bạn có thể lựa chọn tập thiền theo một kỹ thuật nào đó, hoặc sử dụng những ứng dụng thiền có lời dẫn thiền trên điện thoại để bắt nhịp nhanh hơn. Thiền định lâu dài sẽ giúp chúng ta nâng cao khả năng tập trung và bình tĩnh hơn trước mọi áp lực cuộc sống.

Vạn sự đều vô thường, và chứng khoán cũng không ngoại lệ

Nhờ Phật giáo, chúng ta hiểu được bản chất của cuộc đời vốn vô thường. Tất cả mọi thứ đều vô thường, đến rồi đi, sinh rồi diệt, diệt rồi lại sinh. Con người và vật chất đều phải nằm trong quỹ đạo vận động không ngừng, có như vậy mới kích thích nền kích tế, thế giới mới phát triển.

Có những sự biến động theo chiều hướng tích cực, cũng có những chuyển biến mang tính phã vỡ. Ý thức rõ về sự vô thường sẽ giúp bạn dễ thích nghi hơn với hoàn cảnh thị trường và đưa ra những chiến lược đầu tư phù hợp trong tương lai.

Nếu như mã cổ phiếu bạn đầu tư không mang lại lợi nhuận thậm chí còn thâm hụt rất nhiều, hãy can đảm chấp nhận và bắt đầu lại. Sự vô thường vừa là kết thúc, nhưng cũng chính là sự khởi đầu. Đôi khi, sự thất bại lại dẫn lối mở ra một cánh cửa tốt đẹp hơn.

Vượt qua ngọn lửa lòng tham để thấy mình giàu có: Câu chuyện cụ già thức tỉnh chàng trai trẻ chỉ với 5 câu hỏi

Kiềm chế lòng tham là điều quan trọng, nhất là với những nhà đầu tư. Câu chuyện dưới đây sẽ giúp bạn ngẫm ra nhiều điều:

Có một chàng trai nọ làm việc ngày đêm vẫn thấy mình sống chật vật, mãi không thể “giàu có bằng người ta”, mặt mày anh ta cau có suốt ngày. 

Một ngày, có một ông già hỏi: “Anh bạn trẻ, tại sao anh không vui?”

Anh ta rầu rĩ: “Tôi không hiểu tại sao mình luôn nghèo như vậy!”

“Nghèo ư? Anh rất giàu có mà?” – Ông cụ ngạc nhiên.

“Sao lại thế?” – Người thanh niên khó hiểu.

Ông lão hỏi ngược lại:

“Nếu giờ bắt anh chặt một ngón tay nhưng cho anh 1.000 đô la, anh có làm không?”.

“Không”, anh ta đáp lời mà không cần suy nghĩ.

“Nếu giờ bắt anh chặt 1 bàn tay và đưa cho anh 10.000 đô la, anh làm chứ?”.

“Không đời nào”.

“Nếu lấy đi của anh đôi mắt và cho anh 100.000 đô la, anh có làm không?”.

“Không đời nào”.

“Nếu như ngay lập tức anh biến thành một ông già 80 tuổi và được nhận 1 triệu đô la, anh có đồng ý không?”.

“Không đời nào”.

“Nếu như tôi cho anh 10 triệu đô la nhưng bắt anh từ bỏ sinh mạng này, anh thấy sao?”.

“Đừng làm như vậy”.

“Vậy đấy, anh đã hơn 10 triệu đô la của cải, tại sao còn than mình nghèo?”, ông già bật cười hỏi.

Chàng thanh niên không nói nên lời, anh đã thông suốt mọi chuyện.

Làm thế nào để cảm thấy “đủ” trong cuộc sống?

Có thể bạn đang bế tắc, thất vọng trước những “nước đi” vội vàng khó có thể cứu vãn.

Có thể bạn đang đau khổ tột cùng vì vừa mất đi một khoản vốn lớn mà bạn phải tích cóp cả chục năm mới có được, sau quyết định đầu tư sai lầm của mình.

Nhưng nếu.

Nếu mỗi sáng thức dậy còn thấy mình có thể hít thở bình thường và toàn thân khoẻ mạnh thì bạn “tốt số” hơn rất nhiều người khác vừa từ giã thế gian.

Nếu bạn chưa bao giờ phải trải qua hiểm nguy của chiến tranh, sự cô độc khi bị giam cầm, nỗi đau của sự thống khổ và sự tang thương của nạn đói,… bạn đã may mắn hơn 500 triệu người khác.

Nếu bạn có tiền gửi ngân hàng và tiền mặt trong ví, bạn đã nằm trong số 8% người giàu nhất thế giới.

Nếu cha mẹ của bạn vẫn còn sống và chưa ly thân hoặc ly hôn, bạn là một trong những người thuộc nhóm hiếm.

Có một điều nếu như bạn biết được, những thử thách trong cuộc sống sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều: đó là “biết đủ”. Dưới đây là những lời khuyên giúp bạn cảm thấy “đủ” để hạnh phúc hơn:

Sống tối giản, lược bỏ những thứ không cần thiết

Minimalism là một lối sống về chủ nghĩa tối giản, tối ưu hoá và loại bỏ những thứ không thực sự cần thiết trong cuộc sống. Với lối sống tối giản, bạn không lãng phí, chỉ sở hữu những món đồ cần thiết nhất với bản thân. Từ đó, bạn có thể giảm thiểu những phiền toái, tận hưởng niềm vui sống từ những điều giản dị.

Nghĩ ít đi

Lối sống tối giản không chỉ thể hiện vật chất, mà còn là tâm trí bạn. Để tâm đến mọi chi tiết xung quanh mình sẽ làm bạn thêm lo âu và bất an. Bớt suy nghĩ thừa thãi, học cách buông bỏ những điều không đáng bận tâm, bạn mới có thể nhẹ lòng và vui vẻ.

Biết ơn và trân trọng hiện tại

Thời ấu thơ, chúng ta dễ dàng vui vẻ vô tư lự, dễ dàng đắm mình vào những trò chơi ở hiện tại, chẳng hề lo lắng ngày mai mình phải làm gì, mình có giàu có hơn hôm nay hay không. Nhưng khi đã thành người lớn, chúng ta lại bận rộn với những nỗi lo khác nhau với tham vọng phải thành công hơn nữa, xinh đẹp hơn nữa, sở hữu nhiều tài sản hơn nữa. Bởi thế, hiếm khi nào ta thực sự chú tâm vào việc mình đang làm ở hiện tại, mà đã để suy nghĩ vướng mắc ở quá khứ hoặc tương lai.

Niềm vui trong cuộc sống thật ra rất dễ kiếm tìm, nhưng lại bị chúng ta trì hoãn để chờ đợi ngày mình kiếm được nhiều tiền hơn, chờ đợi đến khi mình mua được nhà, chờ đợi thứ gì đó tốt hơn. Chúng ta đã quên mất mình hoàn toàn có thể vui vẻ và hạnh phúc, ngay-bây-giờ, không phải cần đến sự có mặt của những thứ ta đang muốn.

Tiền bạc mất đi đều có thể gây dựng lại từ đầu. Thành công, danh vọng thực ra rất phù du. Đừng để tới khi đau ốm mới biết trân trọng sức khoẻ. Đừng để tới khi người thân mất đi mới biết trân trọng gia đình. Để giữ tâm bình yên, “bất biến giữa dòng đời vạn biến”, hãy trân trọng những gì mình đang có trước khi thời gian dạy cho bạn biết trân trọng những gì mình đã-từng-có.

Trong bộ phim Hàn Quốc "Hometown Cha-Cha-Cha", nhân vật bà Gam Ri có một câu nói rất đáng suy ngẫm: "Cuộc đời tưởng chừng rất dài, nhưng sống rồi mới biết ngắn lắm. Phải vứt hết suy nghĩ thừa thãi và sống thật với chính mình". Khi ta biết gạt bỏ tham lam, buông xuống sân hận, một cuộc sống bình yên sẽ chẳng còn là điều xa vời.

Cẩm Mịch