Nhắc đến sáng tạo, nhiều người nghĩ phải làm trong lĩnh vực creative như designer, artist mới cần sáng tạo. Thực tế, đây là một tố chất cần thiết dù bạn làm bất kỳ vị trí công việc hay ở lĩnh vực nào. Một nhân viên văn phòng cũng có thể tìm cách cải tiến công việc, để tiết kiệm thời gian và mang lại hiệu quả tốt hơn. Một người bán hàng online biết tạo ra những sự kiện hấp dẫn để thu hút khách hàng. Một bà nội trợ cũng có thể sáng tạo ra những công thức nấu ăn ngon.

Jenifer Lawrence trong Joy (2015).

Bạn có biết Joy Mangano, người sở hữu đến hơn 100 bằng sáng chế khác nhau, đã bắt đầu sáng tạo từ chính công việc lau nhà hàng ngày của mình. Bộ phim Joy (2015), lấy cảm hứng từ chính cuộc đời Joy Mangano kể về hành trình vượt khó lập nghiệp khó nhọc của bà cho đến khi thành công. Trong phim, Joy (Jenifer Lawrence), bà mẹ của ba đứa con đã sáng chế ra cây chổi lau nhà tự vắt (Miracle Mop). Tiền đề để bà xây dựng nên đế chế tỉ đô, tất cả bắt đầu từ công việc nhỏ nhặt thường ngày của bà.

Một vài ví dụ như vậy để bạn thấy sự sáng tạo có mặt ở khắp mọi nơi và nó luôn cần thiết trong cuộc sống của chúng ta. Bạn có từng được sếp giao lên ý tưởng cho một dự án mới? Bạn có từng viết kịch bản cho một ứng dụng mới? Bạn có từng viết bài quảng bá cho sản phẩm dịch vụ của chính công ty mình? Tất cả đều cần những ý tưởng sáng tạo đúng không? Vậy phải làm sao để lúc nào cũng tràn trề sự sáng tạo, thay vì bị deadline dí mà vẫn bí ý tưởng?

Đừng chờ ý tưởng đến, hãy đi tìm nó

Nếu bạn cứ ngồi một chỗ và chờ ý tưởng sáng tạo lóe lên trong đầu, nó sẽ không bao giờ đến đâu, thay vào đó hãy chủ động đi tìm. Đây chính là bước bạn nạp dữ liệu đầu vào. Những họa sĩ vẽ tranh minh họa luôn cần refference. Thời đi học mỗi khi làm tiểu luận chúng ta cũng cần tài liệu tham khảo. Việc sáng tạo cũng vậy, tất cả những gì bạn có thể nghĩ ra thì người khác cũng đã nghĩ ra rồi. Việc của chúng ta không phải là tạo ta một thứ mới toanh mà biết biến những ý tưởng của người khác thành của mình một cách khéo léo. Nói như thế không phải bảo bạn ăn cắp ý tưởng hay sao chép nguyên bản, mà bạn tham khảo cách người ta làm rồi học hỏi và đưa dấu ấn cá nhân vào đó.

Ví dụ, bạn cần lên ý tưởng cho ứng dụng nghe podcast mà công ty sắp phát triển, vậy hãy tìm kiếm thật nhiều những thông tin liên quan đến lĩnh vực này. Thử xem thị trường sản xuất và tiêu thụ podcast ra sao, đang có những công ty nào phát triển ứng dụng tương tự. Có tính năng gì mình muốn phát triển mà họ chưa có. Liệu mình có thể làm tốt hơn không?

Hãy cứ làm đi, dù chưa có hiệu quả ngay

Theo bạn, người ta giỏi lên nhờ học hành đọc sách nhiều hay bắt tay vào thực tế? Câu trả lời là cả hai. Sau khi đã trang bị đủ kiến thức, học hỏi đủ những kinh nghiệm thành công và cả thất bại của người đi trước, hãy bắt tay vào làm dự án của mình. Bạn cứ làm đi, chưa tốt cũng được, trình lên bị sếp sửa be bét cũng được. Bạn phải làm, phải sửa đi sửa lại mới ra một vấn đề.

Nhiều năm trong nghề biên tập và sản xuất nội dung, thỉnh thoảng tôi được các em trẻ tuổi hơn hỏi kinh nghiệm. Tôi nói rằng mình có thể sửa một trang viết dở cho hay hơn nhưng không thể sửa một trang trắng. Câu trả lời là các em cứ làm đi, có sản phẩm thì gửi chị xem. Bạn biết đấy, những phát minh khoa học vĩ đại nhất là kết quả của cả trăm lần thử nghiệm và thất bại.

Đôi khi bạn cũng phải ngừng sáng tạo

Tin tôi đi, bạn không thể nào sáng tạo với một cái đầu đang bị vắt kiệt ý tưởng và một thân xác mệt mỏi rã rời. Những lúc này, bạn càng bóp trán suy nghĩ thì ý tưởng càng lẩn trốn thật kỹ. Sau khi đã tìm hiểu, thử nghiệm chán chê, đôi khi bạn cũng phải dừng hẳn việc sáng tạo của mình. Một chiếc ly đổ đầy nước rồi thì đâu thể đổ thêm được nữa. Đôi khi bạn phải để cho đầu óc trống rỗng một chút, những ý tưởng lại bất ngờ xuất hiện trong những lúc bạn ngồi không và chẳng làm gì cả.

Bạn không thể nào nghĩ ra ý tưởng nếu cứ dán mắt vào màn hình máy tính, ngụp lặn với Google. Hãy đi ra ngoài kia, hít thở khí trời, hòa mình vào thiên nhiên. Bạn có thấy trên phim khi cần braintorming ý tưởng mới, người ta thường viết hoặc dán chi chít hình ảnh, giấy note lên một tấm bảng không? Một chiếc bút, vài tờ giấy và một chiếc bảng tầm nhìn (vision board) có thể giúp bạn nhiều đấy. Bạn hãy viết ra tất cả những gì bạn có thể nghĩ và dán lên bảng, ý tưởng đôi khi lại đến từ sự kết hợp ngẫu nhiên chẳng liên quan.

Tập trung vào việc mà mình đang làm

Bạn có bao giờ vừa làm việc mà trình duyệt vẫn mở đến chục tab khác nhau? Thi thoảng chán chán lại lướt newsfeed, lên Tiktok xem clip giải trí? Rồi thấy thông báo tin nhắn mới lại mở ra xem ngay và mất đến hàng tiếng đồng hồ chat chit qua lại? Cuối cùng quay lại công việc thì ý tưởng vẫn không ra nổi một chữ, deadline thì dí sát tận nơi và tâm trí mình không biết đang lạc trôi ở nơi nào rồi. Não chúng ta không được cấu tạo để làm việc đa nhiệm, vì thế trong bất cứ việc gì, nhất là khi cần nghĩ ý tưởng mới, hãy chỉ tập trung làm một việc một lúc thôi nhé.

Hy vọng vào mẹo nhỏ trên đây sẽ giúp ích cho bạn trong những ngày cuối năm, deadline và KPI chất chồng như núi.

I Am NGA

Ảnh: Sưu tầm