Trong y học cổ truyền, chanh là một loại cây quý, vì tất cả các bộ phận của cây chanh đều được dùng làm thuốc. Từng bộ phận có thể dùng độc lập để điều trị bệnh hoặc kết hợp với nhiều vị thuốc khác nhau làm tăng công hiệu điều trị bệnh.

Ths. Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam) cho hay, chanh là loại cây nhỏ, thân có gai, lá hình trái xoan dài, hoa màu trắng phớt tím, quả màu xanh, khi chín màu vàng và vỏ mỏng. Trong Đông y, tất cả các bộ phận của cây chanh đều được dùng làm thuốc, điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau.

Tất cả các bộ phận của cây chanh đều có thể làm thuốc chữa bệnh.

Lương Y Vũ Quốc Trung hướng dẫn sử dụng tất cả các bộ phận của cây chanh để tốt cho sức khỏe như sau:

Lá chanh: Dùng lá chanh nấu nước uống để điều trị ho lâu ngày rất tốt. Lá chanh kết hợp với lá cỏ gà, lá táo, vỏ quả trứng gà sắc với 300ml cho đến khi còn 150ml dùng uống trong ngày. 

Lá chanh còn được dùng để làm lá xông khi bị mắc cảm cúm. Trẻ nhỏ hay bị đầy bụng đái dầm có thể dùng ngọn lá chanh đắp vào rốn sẽ giảm triệu chứng. Người bị cảm sốt và nóng không có mồ hôi có thể dùng lá chanh 80g, sắc lấy nước xông cho ra mồ hôi. Nước lá chanh nấu có thể dùng lau nhà giúp khử mùi, loại bỏ nấm mốc, vi khuẩn rất tốt.

Vỏ chanh: Có chứa nhiều tinh dầu, mùi dễ chịu với tác dụng giảm triệu chứng nôn, ợ nóng. Người bị dạ dày đầy hơi, lợm giọng, buồn nôn dùng vỏ quả chanh tươi 3-5 quả, mật mía (vừa đủ). Vỏ quả chanh đã vắt hết nước, thái miếng, trộn mật ăn ngày 3-5 quả. Người hay bị say xe có thể ngửi vỏ chanh giảm bớt cảm giác khó chịu buồn nôn. Dùng vỏ chanh khô để ở đầu giường sẽ giúp an thần dễ ngủ.

Hạt chanh: Sử dụng điều trị ho khan rất tốt, có thể dùng hạt chanh khô và hoa đu đủ đực giã nát hấp cách thủy với mật ong, ngày uống 3 lần điều trị dứt điểm ho khan chỉ sau 3 ngày. Trước đây, khi thuốc xổ giun chưa được phổ biến, hạt chanh được dùng trong bài thuốc tẩy giun hiệu quả.

Rễ chanh: Vẫn được mệnh danh là vị thuốc nam chữa ho quý. Người bị ho khan mất tiếng dùng rễ cây chanh15g, vỏ rễ dâu 15g, rễ bướm 15g, sắc uống. Hoặc chỉ cần dùng rễ chanh sao vàng sắc uống cùng mật ong giúp trị ho khi có dấu hiệu viêm họng.

Dịch quả chanh: Có vị chua tính mát dùng để thanh nhiệt giải độc, bổ sung vitamin C cho cơ thể. Người bị đầy bụng khó tiêu, uống một cốc nước chanh có thể cải thiện tình hình, nhanh chóng loại bỏ cảm giác khó chịu. Ngoài ra, chanh còn có khả năng làm hạ huyết áp, cải thiện chứng hoa mắt, chóng mặt và buồn nôn.

Ngoài tác dụng chữa bệnh, dịch quả chanh còn có tác dụng làm đẹp, giúp làm lành các tổn thương trên da, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng, tẩy tế bào chết và tăng cường màu sắc cho da.

Còn theo Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội). chanh có tác dụng rất tốt cho sức khỏe nhưng khi sử dụng quả chanh cần phải lưu ý, không uống nước chanh khi đang đói có thể gây tổn thương dạ dày. Người dùng nên pha loãng với nước ấm và uống sau khi ăn 30 phút. Khi đang bị ợ nóng không nên dùng nước chanh để tránh tình trạng ợ nóng càng khó chịu hơn.

Chị em dùng chanh để làm đẹp không nên đi ra ngoài nắng ngay sau khi đắp mặt nạ khiến cho da dễ bị bắt nắng và đen sạm hơn so với lúc đầu. Không nên dùng nước chanh nguyên chất để trị mụn và làm trắng da đặc biệt với da nhạy cảm. Vì lượng axit có trong chanh có thể làm bỏng, rát da và tăng nguy cơ mọc mụn khiến da xấu hơn.

Thông tin tham khảo, nếu muốn áp dụng phải thăm khám và có sự tư vấn của bác sĩ Đông y.

Ngọc Minh