Khó khăn trong giám định tâm thần…

GS.TS Cao Tiến Đức, Chủ nhiệm bộ môn Tâm thần và Tâm lý y học, khoa Tâm thần, Bệnh viện 103 (Hà Nội) cho hay để giám định tâm thần đối với một đối tượng sẽ có những quy định rõ ràng và cần có sự tham gia của một hội đồng chuyên môn. Kết luận một người bị tâm thần là quyết định mang tính tập thể cao chứ không dựa theo ý kiến chủ quan của một cá nhân thăm khám.

Trao đổi với báo Emđẹp.vn TS.Ngô Văn Vinh, Viện trưởng Viện Pháp y tâm thần Trung ương thông tin công tác giám định tâm thần gặp những khó khăn nhất định như bệnh nhân giả bệnh hoặc giả tăng triệu chứng nên giám định viên cần phải cảnh giác.

Trong quá trình 30 năm làm việc TS. Vinh cũng gặp phải không ít ca giám định hóc búa. Trong đó, không ít bệnh nhân giả mắc bệnh để trốn tránh nhiệm trước pháp luật. Có trường hợp bị can giả vờ có bệnh, người bị hại thì lại giả để tăng bệnh hơn. Để cảnh giác trước những “chiêu trò” đó người giám định viên cần phải thu thập tài liệu, hồ sơ, chứng cứ của đối tượng.

Giấy chứng nhận tâm thần. Ảnh minh họa.

Sau khi thu thập hồ sơ sẽ phải theo dõi đối tượng lâm sàng và cho làm các xét nghiệm cận lâm sàng. Nếu bệnh nhân cố ý giả bệnh giám định viên sẽ kết luận không đủ tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh. Có những trường hợp cơ quan tố tụng nghi ngờ có bệnh tâm thần, tài liệu kết luận có bệnh tâm thần nhưng sau khi theo dõi, thăm khám đối tượng kết luận không hề mắc bệnh.

“Hội đồng chuyên môn là các giám định viên sau thời gian thu thập tài liệu, theo dõi đối tượng, khám lâm sàng độc lập, kết quả xét nghiệm cận lâm sàng, tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh của tổ chức y tế thế giới… sẽ đưa ra kết luận có bệnh hay không bệnh. Nếu trong trường hợp các thành viên trong ban giám định không kết luận được thì được phép bảo lưu ý kiến và chịu trách nhiệm trước pháp luật về ý kiến của cá nhân đó”, TS. Vinh nói.

Theo quy định của luật giám định tư pháp có 2 hình thức: giám định cá nhân và giám định tập thể. Việc yêu cầu hình thức giám định nào cho đối tượng sẽ phụ thuộc vào cơ quan tố tụng. Cá nhân giám định viên phải chịu trách nhiệm từ đầu tới cuối. Còn nếu trưng cầu tổ chức giám định thì tổ chức sẽ phân công giám định viên thực hiện và hội đồng đó phải chịu trách nhiệm nếu cùng một quyết định.

TS. Vinh cho hay: “Tuy nhiên, giám định pháp y tâm thần rất phức tạp và trường hợp giám định trưng cầu cá nhân rất ít, 30 năm tôi làm giám định chưa có trường hợp nào làm giám định cá nhân”.

Thời gian giám định bệnh kéo dài bao nhiêu lâu

Theo TS. Vinh cơ quan giám định có quyền từ chối giám định cho đối tượng trong trường hợp không đủ thời gian, không đủ tài liệu, không đủ điều kiện (cơ sở vật chất). Khi thực hiện giám định tư pháp theo quy định tố tụng hình sự cá nhân, các giám định tham gia nếu cố ý làm sai sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

“Thời gian giám định tâm thần không quá 6 tuần, trung bình tại Trung tâm giám định pháp y tâm thần làm từ 3-4 tuần. Trong trường hợp làm kéo dài quá 6 tuần phải thông báo với cơ quan tiến hành tố tụng”, ông giải thích thêm.

Liên quan tới vụ việc chạy bệnh án tâm thần cho các đối tượng vi phạm phạm luật, cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Hà Nội đã bắt tạm giam 2 đối tượng là cán bộ và nhân viên bệnh viện tâm thần để tiếp tục điều tra, làm rõ hành vi phạm tội.

Trước đó, vào ngày 9/8 cơ quan Cảnh sát điều tra đã điều tra đã triệt phá đường dây chạy bệnh án tâm thần cho hàng chục các đối tượng hình sự để trốn tránh điều tra, xử lý của cơ quan công an. Qua điều tra một số đối tượng phạm tội, cơ quan điều tra nhận thấy bệnh án tâm thần của đối tượng phạm tội là giả. Đối tượng phạm tội tên L.T.T đã chi số tiền 85 triệu đồng để có hồ sơ bệnh án với kết luận bị tâm thần phân liệt thể hoang tưởng.

Công an TP Hà Nội nhận thấy hành vi của các đối tượng phạm tội không những vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp mà còn góp phần bao che, tiếp tay, tạo điều kiện để các đối tượng hoạt động phạm tội công khai, lộng hành và trốn tránh sự xử lý của pháp luật.

Ngọc Minh