Để trả lời các câu hỏi trên, phóng viên Em đẹp đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ, bác sĩ Lê Vương Văn Vệ, Giám đốc Trung tâm Nam học và Hiếm muộn Việt Bỉ (Hà Nội) về vấn đề kháng thể kháng tinh trùng.

Có từ 1 - 6% tỷ lệ vô sinh do kháng thể kháng tinh trùng

Thưa bác sĩ, vô sinh do kháng thể kháng tinh trùng có nghĩa là gì?

Kháng thể tự kháng tinh trùng có tên tiếng anh là anti-sperm antibodies. Kháng thể tự kháng tinh trùng là một trong những nguyên nhân gây ra vô sinh hiếm muộn ở cả nam và nữ do tinh trùng không thể phá vỡ màng bảo vệ của trứng để thụ tinh. Có thể hiểu đơn giản hơn là kháng thể kháng tinh trùng chống lại các kháng nguyên tinh trùng, ảnh hưởng tới khả năng thụ thai và gây ra vô sinh.

Bác sĩ có thể giải thích cụ thể hơn kháng thể kháng tinh trùng chống lại các kháng nguyên tinh trùng như thế nào?

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Vương Văn Vệ

Trong tinh hoàn của nam giới có một hàng rào máu, được gọi là hàng rào máu tinh hoàn. Hàng rào máu này có tác dụng bảo vệ chất lượng tinh trùng, đồng thời ngăn không cho tinh trùng và các sản phẩm thoái hóa của nó vào trong cơ thể. Nó còn đảm nhận chức năng tách bạch môi trường ống dẫn tinh trùng với máu.

Khi hàng rào máu tinh hoàn bị phá vỡ là điều kiện thuận lợi để tinh trùng và các sản phẩm thoái hóa đi vào cơ thể. Các tế bào bạch cầu và hồng cầu sẽ xâm nhập vào môi trường sinh tinh. Lúc này, một số tế bào bạch cầu không nhận diện được tinh trùng và coi nó là kẻ xâm phạm (kháng nguyên). Điều này dẫn tới việc chúng tấn công những con tinh trùng, sinh ra các kháng thể kháng tinh trùng.

Kháng thể kháng tinh trùng thường tồn tại ở những dạng nào, thưa bác sĩ?

Kháng thể kháng tinh trùng tồn tại ở các dạng ngưng kết và bất động.

Dạng ngưng kết có nghĩa là những con tinh trùng ngưng kết với nhau đầu với đầu, đuôi với đuôi và thân với thân. Khi quan hệ tình dục tinh trùng ngưng kết không vào buồng tử cung để gặp trứng.

Dạng bất động là khi tinh trùng nằm yên không hề có sự dịch chuyển.

Các dạng ngưng kết do kháng thể kháng tinh trùng

Kháng thể kháng tinh trùng không chỉ tồn tại ở nam giới mà còn có ở cả nữ giới, điều này có đúng không thưa bác sĩ?

Chính xác, kháng thể kháng tinh trùng có thể tìm thấy trong huyết thanh ở cả nam và nữ.

Ở nam giới, kháng thể kháng tinh trùng có thể được sản sinh ở đường sinh dục nam. Trong một số trường hợp, chất nhầy cổ tử cung của người phụ nữ cũng có thể phát triển thành kháng thể để kháng tinh trùng của chồng. Sau 6-8 tiếng quan hệ tình dục xong bác sĩ sẽ hút dịch nhầy tử cung. Nếu xét nghiệm có tinh trùng chết hoặc làm bất động, ngưng kết thì chứng tỏ có tồn tại kháng thể kháng tinh trùng.

Khi vô sinh không xác định được nguyên nhân nên đi xét nghiệm

Xin bác sĩ cho biết kháng thể kháng tinh trùng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản như thế nào?

Nó sẽ làm giảm khả năng vận động hoặc tăng số lượng tinh trùng không hoạt động, khiến cho tinh trùng không thể xâm nhập qua màng nhầy tử cung, làm giảm sự xuất hiện của tinh trùng quanh dịch nhầy của trứng. Kể cả khi tinh trùng có số lượng lớn và vận động bình thường thì tình trạng vẫn xảy ra.

Nguyên nhân nào dẫn tới việc xuất hiện các kháng thể kháng tinh trùng?

Ở nam giới xuất hiện kháng thể kháng tinh trùng là do thắt ống dẫn tinh triệt sản, làm cho hàng rào máu bị tổn thương. Trường hợp khác là nam giới không có ống dẫn tinh bẩm sinh hoặc sau thủ thuật sinh thiết tinh hoàn có thể làm tổn thương cơ chế tự bảo vệ của hàng rào máu – tinh hoàn và sinh ra các kháng thể kháng tinh trùng. Một số trường hợp bị tai nạn chấn thương tinh hoàn hoặc mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, chlamdia… cũng là nguyên nhân xuất hiện kháng nguyên.

Kháng thể kháng tinh trùng ở phụ nữ có thể do tổn thương ở bộ phận sinh dục nhưng trường hợp này rất ít.

Trong những trường hợp nào thì bác sĩ sẽ chỉ định các bệnh nhân đi xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng?

Những cặp vợ chồng vô sinh không xác định được nguyên nhân thì nên đi xét nghiệm để tìm kháng thể kháng tinh trùng. Việc xét nghiệm tìm kháng thể kháng tinh trùng sẽ được thực hiện trên cả hai giới để kiểm tra trong dịch nhầy tử cung, tinh dịch.

Muốn có con trong trường hợp có kháng thể kháng tinh trùng thì phải làm cách nào, thưa bác sĩ?

Với những trường hợp kháng tinh trùng ở mức nhẹ, có thể điều trị bằng các chất ức chế miễn dịch, dùng corticoid có thể làm giảm sản xuất kháng thể và sự kết dính giữa kháng thể - kháng nguyên. Quá trình điều trị bằng corticoid phải luôn tuân theo chỉ định của bác sĩ  để không ảnh hưởng tới sức khỏe.

Phương pháp có khả năng thành công cao hơn đó là bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI). Tinh trùng sẽ được qua lọc rửa loại bỏ kháng thể kháng tinh trùng và bơm thẳng buồng tử cung, kết hợp với thuốc kích thích nang não để gia tăng khả năng thụ thai.

Xin cảm ơn bác sĩ!

 

 

 

 

 

Ngọc Minh