Nguyên tắc tập thể dục để cơ thể khỏe mạnh và an toàn không chỉ là tập điều độ, vừa sức và không tập khi đói. Nhưng cũng có nhiều người vì vội vàng tập luyện mà quên đi việc khởi động dẫn đến những chấn thương không đáng có.

Đang phải nghỉ làm 2 tuần để điều trị, anh Hùng (Thanh Xuân, Hà Nội) than thở, anh bắt đầu tập gym gần 1 năm nay. Trước khi tập anh thường ít khởi động, cũng có hôm khởi động 10-15 phút mới bắt đầu tập. Do không biết đến tác hại nếu không khởi động kỹ nên anh cũng không hề chú trọng việc này để đảm bảo an toàn cho cơ, xương. Theo lời anh Hùng, cách đây 1 tuần, trong khi vội về để đi sinh nhật, anh đã bỏ qua khởi động mà tập gym ngay. Khi đang tập thì cánh tay đau nhói và sau đó không cử động được.

"Sau khi phát hiện tình huống đó, tôi nghĩ là do chấn thương nhẹ. Nhưng không ngờ khi đi khám thì bị bong gân, xuất huyết bên trong. Tôi bắt buộc phải nghỉ tập thể dục 1 tháng, công việc hàng ngày cũng bị ảnh hưởng. Từ đó tôi rút ra một điều nếu không khởi động kỹ sẽ rất nguy hiểm", anh Hùng cho hay.

Cũng có thói quen coi thường các bài khởi động trước khi tập, chị Lan Anh (Hoàng Cầu, Hà Nội) dính quả đắng khi tập gym giảm cân. Chị Lan Anh đã theo đuổi đuọc việc tập gym gần nửa năm nay, dù biết là khởi động rất quan trọng nhưng do nhiều lần không khởi động chị vẫn tập luyện như bình thường nên không mấy để ý. Cách đây mấy hôm, trong khi tập, chị Lan Anh bị trật khớp, chấn thương và phải nghỉ tập một thời gian.

"Chẳng có cái dại nào bằng cái dại nào, mọi lời khuyên đều có ích và có căn cứ chứ cứ chủ quan khiến cho cơ thể bị chấn thương thế này. Đến nay, phần xương bả vai của tôi vẫn đau nhức và sưng tấy. Hiện tại tôi vừa điều trị và kết hợp thuốc bôi", chị Lan Anh nói.

Nguy hiểm nào nếu không khởi động?

Trường hợp của chị Lan Anh và anh Hùng chỉ là 2 trong số rất nhiều trường hợp bị chấn thương nhẹ đến nặng do không khởi động kỹ trước khi tập luyện dù là tập gym, chơi bóng đá, bóng chuyền hay chơi cầu lông, chạy bộ. Khi cơ thể đang ở trạng thái tĩnh chuyển sang trạng thái vận động phải trải qua quá trình thích nghi bằng các động tác tập luyện cơ bản. Nếu không các cơ, xương khớp phải vận động nặng, mạnh một cách đột ngột dễ dẫn đến chấn thương.

Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ đa khoa Văn Giàu cho hay, nhiều người mang tâm lý chủ quan vì từng nhiều lần không khởi động vẫn không bị gì hoặc quá háo hức tập nên quên đi khởi động. Nhưng nhìn chung tâm lý ngại và coi thường. "Nhiều người tập nâng đến hàng chục kg hay chạy bộ nhiều km nên coi nhẹ hoặc không coi trọng vài động tác cơ bản ban đầu. Tuy nhiên, các động tác nhỏ ban đầu tại chỗ là khởi động để các bộ phận trong cơ thể được làm nóng bắt đầu quen với cường độ tập luyện", bác sĩ Giàu cho hay.

Theo bác sĩ Giàu, từ xa xưa, mỗi khi tập võ hay lên võ đài, những người đam mê võ cũng có những động tác khởi động, đây được xem là cách làm nóng cơ thể. Các động tác đơn giản là xoay cổ tay cổ chân, tập các động tác cơ bản để bước vào trận đấu.

"Khi nhiệt độ cơ thể tăng lên nhờ làm nóng bằng các động tác cơ bản thì các cơ và mô trở nên linh hoạt, tăng cường lưu thông máu. Khi đó, cơ thể sẽ sẵn sàng để chuẩn bị cho quá trình tập luyện nặng", bác sĩ Giàu nhấn mạnh.

Trong quá trình tập có nghĩa cá khớp sẽ phải vận động nhiều. Nhờ quá trình làm nóng cơ thể hay tập các động tác nhẹ khởi động khiến các khớp linh hoạt hơn và khi di chuyển cũng nhanh, dứt khoát hơn. Khi khớp đã được làm quen sẽ không bị bất ngờ và giảm được chấn thương khớp. 

Nếu không khởi động trước khi tập, nhẹ thì có thể trật khớp, bong gân, đau nhức... Nhưng nặng có thể chấn thương, gãy tay hoặc chân hay chấn thương ở cột sống gây liệt. Đặc biệt vào mùa đông, tiết trời lạnh thì tập khởi động trước khi tập thể dục lại cần thiết hơn bao giờ hết. Nguyên nhân do nhiệt độ xuống thấp nên cơ bắp bị co lại, khi vận động nhanh mạnh khiến giãn dây chằng hoặc bong gân.

Trước khi luyện tập có thể khởi động bằng cách kéo căng các cơ, xoay cánh tay, xoay thân trên, nhảy tại chỗ nhẹ nhàng.

Phương Hà